Bilişim Avukatı: Fikri Mülkiyet Hukuku ve Dijital Telif Koruması

Bilişim Avukatı: Fikri Mülkiyet Hukuku, Dijital Telif Koruması ve Lisans Uyuşmazlıkları Üzerine Derinlemesine Bir İnceleme

İçindekiler

• Bilişim Avukatının Telif ve Lisans Hukukundaki Rolü

• Fikri Mülkiyetin Dijital Ortamda Korunması Gereği

• Dijital Telif Haklarının Mevzuattaki Yeri

• Yazılım, Web Sitesi ve Mobil Uygulama Telif Hakları

• Dijital Lisanslama Modelleri ve Uyuşmazlıkların Hukuki Niteliği

• Creative Commons, Open Source ve Fikri Haklar Dengesi

• NFT, Blockchain ve Akıllı Sözleşmeler Bağlamında Telif Hukuku

• İnternet Üzerinden Gerçekleşen Telif Hakkı İhlallerinde Hukuki Yollar

• Üretim Platformlarında Telif Takibi ve DMCA Şikayet Mekanizması

• Uluslararası Fikri Mülkiyet Koruması ve Bilişim Avukatının Rolü

Bilişim Avukatının Telif ve Lisans Hukukundaki Rolü

Bilişim avukatı, dijital ortamlarda üretilen yaratıcı fikirlerin hukuki korunmasını sağlayan, yazılım ve dijital içeriklerin izinsiz kullanımına karşı telif hakkı dayanaklı savunma mekanizmaları gelıştiren hukuk çalışanıdır. Bu alanda faaliyet gösteren avukat, Fikri ve Sınai Haklar Hukuku'nun dijitalleşmiş formunu ustaca yorumlamak zorundadır.

Fikri Mülkiyetin Dijital Ortamda Korunması Gereği

Dijital teknolojilerin yaygınlaşması ile birlikte:

• Dijital sanat eserleri,

• Yazılım kodları,

• Dijital oyunlar,

• Web içerikleri

çok daha kolay çalınabilir, dağıtılabilir ve manipüle edilebilir hale gelmiştir. Bu durum, bilişim avukatının hukuk sistemindeki rolünü stratejik olarak ön plana taşımaktadır.

Dijital Telif Haklarının Mevzuattaki Yeri

Türk hukukunda:

• 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu,

• 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi Hakkındaki Kanun,

• DMCA (Digital Millennium Copyright Act) benzeri uluslararası uygulamalar

dijital telif korumasını sağlayan temel metinlerdir. Bilişim avukatı bu metinlerin uygulanmasını sağlar.

Yazılım, Web Sitesi ve Mobil Uygulama Telif Hakları

Yazılım küdü, tasarım arayüzleri, frontend/backend mimariler ve mobil uygulamalar:

• "eser" niteliği taşır,

• telif hakkına konu olur,

• izinsiz kullanımda hem tazminat hem cezai sorumluluk doğurur.

Bilişim avukatı, kod yazımından yayına kadar telif stratejisi geliştirir.

Dijital Lisanslama Modelleri ve Uyuşmazlıkların Hukuki Niteliği

• SaaS (Software as a Service),

• PaaS, IaaS gibi bulut tabanlı lisans modelleri,

• Tek kullanıcı/kurumsal lisanslama

konularında lisans çatışmaları sıklıkla gürülmektedir. Lisans sözleşmeleri;

• Türk Borçlar Kanunu,

• FSEK,

• İlgili teknoloji mevzuatı

çerçevesinde değerlendirilir.

Creative Commons, Open Source ve Fikri Haklar Dengesi

Açık kaynak kodlu (open source) ve serbest lisanslı içeriklerin kullanımı:

• İlgili lisans şartlarına uyulması koşuluyla mümkün olur.

• CC BY, CC BY-SA gibi lisanslar ihlal edildiğinde eser sahibinin hakkı doğar.

• Fikri hakların ticari kullanım çerçevesinde ihlali telif hakkı ihlalidir.

NFT, Blockchain ve Akıllı Sözleşmeler Bağlamında Telif Hukuku

• NFT'ler dijital eserlerin "benzersizliği"ni teminat altına alır,

• Ancak hukuki anlamda telif koruması sağlamaz.

• Blockchain altyapısında eser sahipliği tescili teknik delil teşkil eder,

• Akıllı sözleşmeler dijital telifin otomatik dağıtım ve ödeme garantörü olabilir.

İnternet Üzerinden Gerçekleşen Telif Hakkı İhlallerinde Hukuki Yollar

• Sulh ceza mahkemelerinde erişim engeli karararı,

• Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi'nde tazminat davası,

• Savcılığa ceza ihbarı,

• Platform üzerinden kaldırma talebi

öne çıkan hukuki yollardır. Bilişim avukatı tüm süreci teknik ve hukuki şekilde yönetir.

Üretim Platformlarında Telif Takibi ve DMCA Şikayet Mekanizması

• YouTube, Spotify, Medium, Behance gibi platformlarda özgün içerikler için telif ihlali bildirimleri yapılabilir.

• DMCA (ABD), e-DMCA (Türkiye), DSA (AB) gibi sistemler hukuki delil olarak kullanılabilir.

• Platform politikalarıyla paralel çalışılmalıdır.

Uluslararası Fikri Mülkiyet Koruması ve Bilişim Avukatının Rolü

• WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı),

• Bern Konvansiyonu,

• TRIPS Anlaşması

gibi çerçeveler, bilişim avukatının uluslararası koruma sistemleriyle çalışmasını zorunlu kılar.

Bilal Alyar Avukatlık Bürosu olarak, dijital telif hakları, lisans uyuşmazlıkları ve fikri mülkiyet koruması alanlarında bilişim avukatı uzman kadromuzla hukuki stratejiler geliştiriyor, ulusal ve uluslararası mecralarda çözümler sunuyoruz. Detaylı bilgi almak için bilalalyar.av.tr adresinden bizimle iletişime geçebilirsiniz.