İNFLUENCER HUKUKU KİTABI

📘 İNFLUENCER HUKUKU CİLT 1

İnfluencer Kavramı ve Hukuki Niteliği

(Sosyal Medya Aktörlerinin Hukuki Statüsü Üzerine Teorik ve Pratik Bir İnceleme)

📑 İçindekiler

1. Giriş

2. İnfluencer Kavramının Evrimi ve Tanımı

3. Sosyal Medya Kullanıcısı mı, Profesyonel Aktör mü?

4. İnfluencer’ların Faaliyet Alanları

5. İnfluencer’ların Hukuki Kategorilere Göre Sınıflandırılması

6. Serbest Meslek Erbabı Olarak İnfluencer’lar

7. Ticari İşletme Niteliği ve Şirketleşme Eğilimleri

8. Eser Sözleşmesi – Vekâlet Sözleşmesi Tartışması

9. İş Sözleşmesi Kapsamında İnfluencer’lar

10. Elektronik Ticaret ve Platform Temelli Faaliyetler

11. Yargı Kararları ve Uygulama Örnekleri

12. Uluslararası Karşılaştırmalı Hukuk İncelemesi

13. De lege ferenda: Gelecekteki Hukuki Yapılanmalar

14. Sonuç ve Değerlendirme

1. Giriş

İnfluencer kavramı, teknolojik dönüşümle birlikte gündelik hayatımıza yerleşen bir fenomendir. Ancak bu kavram yalnızca sosyolojik ya da ekonomik değil, aynı zamanda hukuki bir fenomen hâline gelmiştir. Bu kitapta, influencer’ların hangi hukuki kategorilere sokulabileceği, statülerinin ne olduğu ve hangi yükümlülüklere tabi oldukları detaylı olarak ele alınacaktır.

2. İnfluencer Kavramının Evrimi ve Tanımı

2.1 Kavramsal Kökler

"Influencer" terimi İngilizce "to influence" fiilinden türemiştir. İlk olarak pazarlama literatüründe yer bulmuş, daha sonra sosyal medya ile birlikte günlük dilde yaygınlaşmıştır.

2.2 Mevzuatta Tanım Var mı?

Türk Hukuku'nda influencer kavramı henüz mevzuat düzeyinde tanımlanmış değildir. Ancak çeşitli düzenlemeler dolaylı olarak bu aktörlere atıf yapmaktadır:

• Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği

• Sosyal Medya Reklam Rehberi (Ticaret Bakanlığı)

• KVKK rehber dokümanları

3. Sosyal Medya Kullanıcısı mı, Profesyonel Aktör mü?

Herkes sosyal medya kullanıcısı olabilir; ancak herkes influencer değildir. İnfluencer'lar genellikle:

• Belirli bir içerik teması etrafında yayın yaparlar,

• Takipçi sayısı belli bir eşiğin üzerindedir,

• Etkileşim oranı yüksektir,

• Markalarla doğrudan ticari ilişkiler kurarlar.

Bu özellikleriyle basit bir kullanıcıdan farklı, ticari ve profesyonel bir aktör hâline gelirler.

4. İnfluencer’ların Faaliyet Alanları

• Moda, güzellik, yaşam tarzı

• Teknoloji ve ürün incelemeleri

• Seyahat ve gastronomi

• Eğitim ve kişisel gelişim

• Sağlık ve medikal (en riskli alan!)

Bu alanlara göre doğan hukuki riskler ve yükümlülükler de değişiklik gösterir.

5. İnfluencer’ların Hukuki Kategorilere Göre Sınıflandırılması

5.1 Bireysel Influencer

Herhangi bir kurumsal yapı olmaksızın faaliyet gösteren kişi.

5.2 Ajansa Bağlı Influencer

Bir reklam ajansı ya da sosyal medya menajerlik şirketiyle çalışan kişi.

5.3 Şirketleşmiş Influencer

Limited veya anonim şirket kurarak profesyonel hizmet veren kişi ya da ekip.

6. Serbest Meslek Erbabı Olarak İnfluencer’lar

6.1 Vergisel Statü

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu uyarınca "serbest meslek kazancı" kapsamına girerler. Serbest meslek makbuzu düzenleme, stopaj uygulamaları ve defter tutma yükümlülükleri gündeme gelir.

7. Ticari İşletme Niteliği ve Şirketleşme Eğilimleri

Takipçi sayısı ve gelir arttıkça influencer’lar genellikle şirket kurmaya yönelir. Bu durumda:

• Ticaret Siciline kayıt

• Vergi mükellefiyeti

• KDV, Kurumlar Vergisi gibi yükümlülükler

• Marka tescili ve kurumsal kimlik oluşturma süreçleri gündeme gelir.

8. Eser Sözleşmesi – Vekâlet Sözleşmesi Tartışması

İçerik üretiminin niteliğine göre hangi sözleşme tipi geçerlidir?

• Eser Sözleşmesi (TBK md. 470 vd.): Spesifik bir içerik üretimi varsa

• Vekâlet Sözleşmesi (TBK md. 502 vd.): Sürekli danışmanlık ilişkisi varsa

Bazı durumlarda karma sözleşmeler gündeme gelir.

9. İş Sözleşmesi Kapsamında İnfluencer’lar

Bir platform ya da ajansla bağımlı çalışıyorsa iş sözleşmesi hükümleri uygulanabilir. Bu durumda:

• SGK yükümlülükleri,

• İş Kanunu çerçevesinde kıdem ve ihbar tazminatları,

• İş sağlığı ve güvenliği konuları

değerlendirmeye alınmalıdır.

10. Elektronik Ticaret ve Platform Temelli Faaliyetler

İnfluencer’lar, kendi markaları adına ürün satışı yaptığında e-ticaret düzenlemelerine tabi olurlar:

• Mesafeli Satış Sözleşmeleri Yönetmeliği

• Cayma hakkı, bilgilendirme yükümlülüğü

• ETBİS kaydı

gereklilikleri doğar.

11. Yargı Kararları ve Uygulama Örnekleri

11.1 Reklam Kurulu Kararı

Bir influencer’ın ürün tanıtımında “reklam” ibaresine yer vermemesi nedeniyle ceza alması.

11.2 Mahkeme Kararları

Bir ajans ile influencer arasındaki sözleşmenin iş mi yoksa vekalet mi olduğuna dair karar örnekleri.

12. Uluslararası Karşılaştırmalı Hukuk İncelemesi

• ABD: Federal Trade Commission (FTC) yönergeleri

• AB: Dijital Hizmetler Yasası (DSA)

• Almanya: Influencer paylaşımları için zorunlu etiketleme

• İngiltere: Advertising Standards Authority (ASA)

13. De lege ferenda: Gelecekteki Hukuki Yapılanmalar

• Mevzuatta influencer tanımının yapılması

• Sosyal medya meslek birliği kurulması

• Profesyonel sertifikasyon sistemleri

14. Sonuç ve Değerlendirme

İnfluencer’lar dijital çağın girişimcileridir. Ancak hukuk sistemleri bu yeni aktörlere henüz tam olarak adapte olamamıştır. Bu kitapta influencer’ların hukuki niteliği tüm yönleriyle ele alınmış, farklı senaryolarla uygulamadaki karşılıkları incelenmiştir.

📘 İNFLUENCER HUKUKU CİLT 2

Sözleşmeler Hukuku Açısından İnfluencer’lar

(İnfluencer-Markalar Arasındaki Sözleşmelerin Teorik ve Pratik Boyutu)

📑 İçindekiler

1. Giriş

2. Sözleşmenin Hukuki Temeli ve Özellikleri

3. İnfluencer Sözleşmelerinin Türleri

4. Eser, Vekâlet ve Karma Sözleşme Ayrımı

5. İnfluencer Sözleşmelerinin Zorunlu Unsurları

6. Tarafların Hak ve Yükümlülükleri

7. Fikri ve Sınai Mülkiyet Haklarının Devri

8. Gizlilik, Rekabet Yasağı ve İfşa Kuralları

9. Cayma, Fesih ve Sözleşmeye Aykırılık Halleri

10. Sözleşme Süresinin Belirlenmesi ve Uzatma Koşulları

11. Uyuşmazlık Durumları ve Tahkim Seçenekleri

12. Sözleşme Hazırlama Rehberi: Uygulamalı Şablonlar

13. Yargı Kararları ve Emsal Olay İncelemeleri

14. Uluslararası Uygulamalar ve Model Sözleşmeler

15. Sonuç ve Değerlendirme

1. Giriş

İnfluencer'lık faaliyetleri profesyonelleştikçe, bu aktörlerle markalar arasında kurulan ilişkiler de hukuki çerçeveye oturmuştur. Ancak söz konusu sözleşmelerin niteliği, tarafların yükümlülükleri, fikri hakların devri gibi birçok konuda hem akademik hem de pratik belirsizlikler hâlen mevcuttur. Bu kitap, influencer sözleşmelerini sözleşmeler hukuku bağlamında sistematik olarak ele alır.

2. Sözleşmenin Hukuki Temeli ve Özellikleri

Türk Borçlar Kanunu’na göre sözleşme, tarafların karşılıklı ve birbirine uygun irade beyanlarıyla kurulur (TBK m. 1). İnfluencer sözleşmeleri genellikle:

• Yazılı şekilde yapılır.

• Tip sözleşme niteliği taşır.

• Çoğunlukla eşit pazarlık gücüne dayanmaz (özellikle mikro influencer’larda).

Bu nedenle dürüstlük ilkesi, genel işlem koşulları denetimi ve açık yorum ilkesi gibi TBK ilkeleri büyük önem taşır.

3. İnfluencer Sözleşmelerinin Türleri

Aşağıdaki türlere ayrılabilir:

• Kampanya Bazlı Sözleşmeler: Belirli bir ürün ya da hizmet için tek seferlik işbirliği.

• Uzun Süreli Temsil Sözleşmeleri: Marka elçiliği (brand ambassador) gibi sürekli anlaşmalar.

• Ajans Aracılığıyla Yapılan Üçlü Sözleşmeler: Ajans, marka ve influencer üçlüsü arasında kurulan çerçeve anlaşmalar.

4. Eser, Vekâlet ve Karma Sözleşme Ayrımı

4.1 Eser Sözleşmesi

İnfluencer'ın yaratıcı içerik üretmesi, özgün video ya da görsel tasarlaması durumunda TBK m. 470-486 arasında düzenlenen eser sözleşmesi geçerlidir.

4.2 Vekâlet Sözleşmesi

Eğer influencer yalnızca bir paylaşımı zamanında yapmakla görevliyse ve yaratım sürecine müdahil olmuyorsa TBK m. 502-514 hükümleri uygulanabilir.

4.3 Karma Sözleşme

Her iki unsurun da bulunduğu sözleşmeler karma yapıdadır. Uygulamada en yaygın şekli budur.

5. İnfluencer Sözleşmelerinin Zorunlu Unsurları

1. Taraf bilgileri

2. Tanıtılacak ürün/hizmetin tanımı

3. Paylaşımın yapılacağı sosyal medya platformları

4. Yayın tarihleri ve saatleri

5. Ücret ve ödeme planı

6. İçeriklerin mülkiyeti

7. Denetim ve revizyon hakkı

8. Fesih şartları

6. Tarafların Hak ve Yükümlülükleri

Influencer’ın Yükümlülükleri:

• İçeriği zamanında ve belirlenen şekilde paylaşmak

• Reklam olduğunu açıkça belirtmek

• Başka markalarla çelişen içerikler paylaşmamak

Marka’nın Yükümlülükleri:

• Belirlenen sürede ödeme yapmak

• İçerik üretim sürecine müdahale etmemek (aşırı kontrol varsa iş ilişkisine dönüşebilir)

• Talep edilen verileri sağlamak

7. Fikri ve Sınai Mülkiyet Haklarının Devri

Paylaşım içeriği kimin mülkiyetinde kalacaktır?

• İçerik üzerindeki tüm haklar influencer’da kalabilir, marka yalnızca kullanım hakkı elde eder.

• Alternatif olarak tüm mali haklar markaya devredilebilir (yazılı devir şarttır – 5846 sayılı Kanun m. 52).

Telif sorunları yaşanmaması için sözleşmede net hüküm bulunması gerekir.

8. Gizlilik, Rekabet Yasağı ve İfşa Kuralları

8.1 Gizlilik Maddesi

• Kampanya bilgileri

• Kullanıcı verileri

• Marka stratejileri

gibi unsurların ifşası yasaklanmalıdır.

8.2 Rekabet Yasağı

Aynı sektördeki bir ürünün tanıtımı belirli süre yasaklanabilir. Örn: Bir kahve markasıyla anlaşan influencer’ın 3 ay boyunca başka kahve markasını tanıtmaması.

9. Cayma, Fesih ve Sözleşmeye Aykırılık Halleri

• Süreli sözleşmelerde cayma sınırlıdır.

• Süresiz sözleşmelerde TBK m. 432 gereği fesih her zaman mümkündür.

• Sözleşmeye aykırılık halinde cezai şart, haksız fiil, maddi/manevi tazminat hükümleri devreye girer.

10. Sözleşme Süresinin Belirlenmesi ve Uzatma Koşulları

Süreli sözleşmelerde:

• Net bir bitiş tarihi belirtilmelidir.

• Otomatik yenileme (tacit renewal) varsa açıkça yazılmalıdır.

11. Uyuşmazlık Durumları ve Tahkim Seçenekleri

• Genel kural: Asliye Hukuk veya Tüketici Mahkemesi yetkilidir.

• Ancak sözleşmeye tahkim şartı konulabilir.

• Türkiye’de Reklam Kurulu idari yaptırım uygulayabilir, mahkeme denetimi devam eder.

12. Sözleşme Hazırlama Rehberi: Uygulamalı Şablonlar

Örnek Madde:

text

KopyalaDüzenle

Taraflar, influencer tarafından hazırlanan içeriğin tüm fikri haklarının, yazılı onayla birlikte münhasıran marka adına devredildiğini kabul eder. Bu içerik, sözleşme süresince ve sonrasında sınırsız süreyle kullanılabilir.

13. Yargı Kararları ve Emsal Olay İncelemeleri

• İstanbul 3. Asliye Ticaret Mahkemesi: Influencer’ın geç paylaşımı nedeniyle cezai şartın uygulanmasına karar verildi.

• Reklam Kurulu: Sponsorluk ibaresi bulunmayan içerik nedeniyle idari para cezası verdi.

• İngiltere ASA Kararı: "Gifted" yazısı yetersiz bulundu, açık reklam ifadesi eksikti.

14. Uluslararası Uygulamalar ve Model Sözleşmeler

Amerika (FTC Rehberi)

• Açık reklam etiketi zorunlu (#ad, #sponsored)

• Influencer sorumluluğu doğrudan

Almanya (Influencer Marketing Act)

• Sözleşmelerde minimum şeffaflık şartı

• Influencer’in mesleki statüsünü belirtme zorunluluğu

15. Sonuç ve Değerlendirme

İnfluencer sözleşmeleri, dijital çağın yeni sözleşme türleri arasında yer almakta ve her geçen gün daha fazla ihtilafa konu olmaktadır. Bu kitapta, influencer ile marka arasındaki hukuki ilişki sistematik olarak ele alınmış, gerek Türk Hukuku gerekse uluslararası örneklerle zenginleştirilmiştir.

📘 İNFLUENCER HUKUKU CİLT 3

Reklam Hukuku ve Ticari İletişim Kuralları

(İnfluencer Paylaşımlarının Reklam Hukuku Açısından Değerlendirilmesi ve Denetimi)

📑 İçindekiler

1. Giriş

2. Reklam Hukukunun Temel İlkeleri

3. Ticari İletişim Nedir?

4. İnfluencer Paylaşımlarının Reklam Niteliği

5. Açıklık ve Şeffaflık Yükümlülüğü

6. Aldatıcı ve Yetersiz Reklamlar

7. Karşılaştırmalı Reklamlar ve Hukuki Sınırlar

8. Gizli Reklam Yasağı

9. Reklam Kurulu’nun Yetkisi ve İşleyişi

10. Sosyal Medya Reklam Rehberi (Ticaret Bakanlığı, 2021)

11. Etiketleme Kuralları ve Uygulamalı Örnekler

12. Tüketici Algısı ve Bilinçli Karar Verme Hakkı

13. İdari Yaptırımlar ve Dava Yolları

14. Uluslararası Uygulamalar ve Karşılaştırmalı Hukuk

15. Sonuç ve Değerlendirme

1. Giriş

Reklam, dijital çağda klasik mecralardan sosyal medya platformlarına taşınmıştır. Bu değişim, reklam hukukunu da sosyal medya ve özellikle influencer’lar üzerinden yeniden tanımlamayı gerekli kılmıştır. Artık bireysel kullanıcılar bile geniş kitlelere hitap edebildiğinden, reklam faaliyetleri sadece şirketlerin değil, bireylerin de sorumluluğundadır.

2. Reklam Hukukunun Temel İlkeleri

Türkiye’de reklam hukuku; Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun (TKHK), Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği ve Reklam Kurulu Tebliğleri çerçevesinde şekillenir. Temel ilkeler şunlardır:

• Doğruluk ve dürüstlük

• Tüketiciyi yanıltmama

• Rekabetin korunması

• Kamu sağlığına ve ahlaka uygunluk

3. Ticari İletişim Nedir?

Ticari iletişim, mal veya hizmetlerin tanıtımı, satışa yönlendirme veya marka bilinirliğini artırma amacı taşıyan tüm içerikleri kapsar.

TKHK m. 61/3: “Ticari reklamlar, her türlü iletişim aracılığıyla yapılan ve bir mal veya hizmetin tanıtımını veya satışını amaçlayan ilanlardır.”

Bu tanım influencer paylaşımlarının büyük kısmını kapsar.

4. İnfluencer Paylaşımlarının Reklam Niteliği

4.1 Değerlendirme Kriterleri

• Ürün/hizmet tanıtımı var mı?

• Paylaşım karşılığı ücret veya menfaat sağlanmış mı?

• Hedef kitlenin davranışını etkilemeye yönelik mi?

Bu sorulara “evet” cevabı veriliyorsa paylaşım reklam sayılır.

5. Açıklık ve Şeffaflık Yükümlülüğü

5.1 #Reklam Etiketi Zorunluluğu

Ticaret Bakanlığı’nın 2021 tarihli rehberine göre, influencer’lar reklam içeriklerinde şu ibareleri görünür, okunabilir ve anlaşılır biçimde kullanmak zorundadır:

• #Reklam

• #Sponsorlu

• “Bu içerik iş birliği kapsamında hazırlanmıştır.”

5.2 Uygunsuz Etiketleme Örnekleri

• #ad (Türkçe değil → yetersiz)

• #gifted (hediye edilmiş → reklam olup olmadığı belirsiz)

• Açıklama kısmının en altına yazmak (gizleme niteliği taşıyabilir)

6. Aldatıcı ve Yetersiz Reklamlar

6.1 Tanım

Aldatıcı reklam, tüketiciyi yanlış yönlendiren, eksik bilgi veren veya gerçeğe aykırı izlenim yaratan her türlü tanıtımdır.

6.2 Örnekler

• “Bu krem 7 günde kırışıklıkları yok eder” (kanıta dayalı değil)

• “%100 doğal” (belgelenmemişse aldatıcı olabilir)

7. Karşılaştırmalı Reklamlar ve Hukuki Sınırlar

Karşılaştırmalı reklam yapılabilir; ancak:

• Gerçek ve ispatlanabilir bilgiye dayanmalı,

• Rakip markaya doğrudan saldırı niteliği taşımamalı,

• Tüketiciyi yanıltmamalı

şartlarını taşımalıdır. Aksi takdirde haksız rekabet doğar (Türk Ticaret Kanunu m. 55).

8. Gizli Reklam Yasağı

Influencer’ın reklam olduğunu belirtmeden ürün/hizmet tanıtması gizli reklam sayılır. Gizli reklam:

• Tüketici davranışını manipüle eder.

• Cezai ve idari yaptırımlara konu olur.

• Markaya da sorumluluk yükler.

9. Reklam Kurulu’nun Yetkisi ve İşleyişi

Reklam Kurulu, Ticaret Bakanlığı bünyesinde faaliyet gösterir. Görevleri:

• Şikâyetleri incelemek,

• Re’sen denetim yapmak,

• Durdurma, düzeltme ve para cezası vermek.

10. Sosyal Medya Reklam Rehberi (2021)

Rehberin getirdiği başlıca düzenlemeler:

• Reklam etiketlerinin Türkçe olması,

• Reklamın, içeriğin başında belirtilmesi,

• Yalnızca etkileyici değil, marka ve ajansın da sorumlu olması.

11. Etiketleme Kuralları ve Uygulamalı Örnekler

Paylaşım TürüGerekli EtiketEk Açıklama Gerekir mi?Ücretli tanıtım#ReklamEvetHediye alınan ürün#Sponsorlu veya #Reklam“Marka tarafından gönderildi”Marka elçiliği (ambassador)#İşbirliğiAçık ifşa zorunlu

12. Tüketici Algısı ve Bilinçli Karar Verme Hakkı

TKHK’nın temel amacı, tüketicinin ekonomik çıkarlarını ve sağlığını korumaktır. Reklamın açık olmaması, tüketicinin rasyonel karar verme hakkını zedeler.

13. İdari Yaptırımlar ve Dava Yolları

13.1 Reklam Kurulu Yaptırımları

• 2024 yılı itibariyle idari para cezası 1.000.000 TL’ye kadar çıkabilir.

• Tekrarı hâlinde cezalar katlanır.

13.2 Yargı Yolları

• İptal Davası: İdare Mahkemesi nezdinde

• Tazminat Davası: Yanıltılan tüketici veya zarar gören marka tarafından

14. Uluslararası Uygulamalar ve Karşılaştırmalı Hukuk

ÜlkeDüzenleyici KurumZorunlu Etiket ÖrnekleriABDFTC#ad, #sponsoredİngiltereASA“Paid partnership with…”AlmanyaWettbewerbszentrale“Werbung” (Almanca reklam)FransaDGCCRF“Publicité”

15. Sonuç ve Değerlendirme

İnfluencer paylaşımları artık klasik reklam araçlarıyla aynı hukuki statüye sahiptir. Bu kitapta hem Türk hem de uluslararası reklam hukukunun influencer’lara etkisi, açıklık ilkesi, aldatıcı reklam yasağı ve gizli reklamlar kapsamlı biçimde ele alınmıştır. Sosyal medyada ticari iletişimin denetimi, yalnızca influencer’ın değil, tüm ekosistemin (marka, ajans, mecra) sorumluluğunu gerektirir.

📘 İNFLUENCER HUKUKU CİLT 4

Tüketicinin Korunması Hakkında Mevzuat ve İnfluencer Paylaşımları

(Influencer İçeriklerinde Tüketici Haklarının Korunması ve Yükümlülüklerin Değerlendirilmesi)

📑 İçindekiler

1. Giriş

2. Tüketici Hukukunun Temel Kavramları

3. 6502 Sayılı Kanun ve İnfluencer Paylaşımları

4. Tüketici Sıfatının Belirlenmesi

5. İnfluencer’ın Ticari Amaçlı Faaliyetleri ve Satıcı Sıfatı

6. Mal ve Hizmet Tanıtımında Bilgilendirme Yükümlülüğü

7. Ayıplı Mal/Hizmet ve İnfluencer Sorumluluğu

8. Cayma Hakkı ve Uygulamadaki Sınırlamalar

9. Elektronik Ticaret ve Mesafeli Satışlarda İnfluencer Rolü

10. Tüketici Şikâyetlerinin Hukuki Yansımaları

11. Reklam Niteliğinde Olmayan Paylaşımlar ve Sınırları

12. Örnek Yargı Kararları ve Reklam Kurulu Uygulamaları

13. Sektörel Farklılıklar: Sağlık, Gıda, Kozmetik Ürünlerinde Özel Yükümlülükler

14. Uygulayıcılara ve Platformlara Öneriler

15. Sonuç ve Değerlendirme

1. Giriş

Tüketici hukukunun amacı, ekonomik yönden zayıf taraf olan tüketiciyi korumaktır. Dijital platformlar aracılığıyla influencer’lar tarafından yönlendirilen milyonlarca kişi, bu korumanın doğrudan muhatabıdır. Bu kitapta, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun (TKHK) ve ikincil düzenlemeler çerçevesinde influencer’ların tüketiciye karşı sorumlulukları ele alınacaktır.

2. Tüketici Hukukunun Temel Kavramları

• Tüketici: Ticari veya mesleki olmayan amaçlarla hareket eden gerçek kişi.

• Satıcı/Sağlayıcı: Mal satan veya hizmet sunan gerçek ya da tüzel kişi.

• Ticari Uygulama: Ticari ya da mesleki faaliyet kapsamında tüketiciye yönelik her türlü işlem, eylem, ihmal veya beyan.

Bu kavramlar ışığında influencer’lar çoğu zaman satıcı/sağlayıcı veya ticari aracı statüsünde değerlendirilir.

3. 6502 Sayılı Kanun ve İnfluencer Paylaşımları

TKHK m. 61’e göre, ticari reklamlar ve haksız ticari uygulamalar tüketici hukukunun denetim alanındadır. Bu kapsamda:

• Gizli reklamlar,

• Aldatıcı tanıtımlar,

• Eksik bilgilendirme,

• Tüketici şikâyetlerine duyarsızlık

gibi influencer davranışları hukuka aykırı ticari uygulamalar olarak sınıflandırılabilir.

4. Tüketici Sıfatının Belirlenmesi

Influencer paylaşımlarına maruz kalan kişiler, genellikle son kullanıcıdır. Bu sebeple, bu kişiler için TKHK kapsamında:

• İade hakkı

• Eksik/ayıplı ürün halinde talep hakkı

• Tazminat hakkı

gibi korumalar devreye girer.

5. İnfluencer’ın Ticari Amaçlı Faaliyetleri ve Satıcı Sıfatı

Eğer influencer:

• Kendi e-ticaret sitesinde satış yapıyor,

• Bir markayla affiliate anlaşması üzerinden doğrudan yönlendirme (link, kod vb.) sağlıyorsa

doğrudan satıcı/sağlayıcı sıfatı taşıyabilir. Bu durumda ön bilgilendirme, cayma hakkı sunma, iade süreçleri yürütme gibi yükümlülükleri doğar.

6. Mal ve Hizmet Tanıtımında Bilgilendirme Yükümlülüğü

Açık, anlaşılır ve dürüst bilgilendirme, TKHK m. 54 ve m. 61’e göre zorunludur. Influencer:

• Ürünün teknik özelliklerini doğru aktarmalıdır.

• Fiyat, garanti, teslim süresi gibi bilgilerde eksiklik olmamalıdır.

• Reklamın reklam olduğunu açıkça belirtmelidir.

7. Ayıplı Mal/Hizmet ve İnfluencer Sorumluluğu

7.1 Ayıplı Ürün Nedir?

TKHK m. 8: Satışa sunulan ürün, tüketicinin makul beklentilerini karşılamıyorsa ayıplı sayılır.

7.2 Influencer’ın Sorumluluğu

• Eğer influencer ürünün kalitesi hakkında aşırı vaatlerde bulunmuşsa, tüketici aldatılmış olabilir.

• Ürün doğrudan influencer aracılığıyla satılmışsa (örneğin, kendi markasıysa), müştereken ve müteselsilen sorumluluk doğabilir.

8. Cayma Hakkı ve Uygulamadaki Sınırlamalar

Mesafeli satışlarda tüketicinin 14 gün içinde cayma hakkı vardır. Bu hak, influencer’ın aracı olduğu satışlarda da geçerlidir.

Ancak şu durumlarda cayma hakkı sınırlanabilir:

• Kozmetik ürünlerde açılmış ambalajlar

• Gıda ve çabuk bozulabilen ürünler

• Dijital ürünlerde (e-kitap vb.) kullanılmaya başlanmış içerikler

9. Elektronik Ticaret ve Mesafeli Satışlarda İnfluencer Rolü

Influencer’ların link ile yönlendirdiği satışlar, mesafeli sözleşme niteliği taşıyabilir. Bu durumda:

• Tüketici bilgilendirilmiş olmalı

• Alıcıya ait veriler güvenli biçimde saklanmalı

• İade prosedürleri açıkça belirtilmeli

gereklidir.

10. Tüketici Şikâyetlerinin Hukuki Yansımaları

10.1 Tüketici Hakem Heyetleri

Belirli parasal sınırın altındaki uyuşmazlıklar için ilk başvuru yeri hakem heyetleridir. Influencer’ın doğrudan şikâyet edilmesi mümkündür.

10.2 Tüketici Mahkemeleri

Parasal sınır üzerindeyse doğrudan tüketici mahkemesine gidilebilir. Influencer’ın savunmasında:

• Bilgilendirme yaptı mı?

• Ürünün mülkiyeti kimdeydi?

• Gelir elde etti mi?

gibi faktörler dikkate alınır.

11. Reklam Niteliğinde Olmayan Paylaşımlar ve Sınırları

Influencer’ın kendi deneyimlerini aktardığı, ticari nitelik taşımayan içerikler reklam sayılmaz. Ancak:

• Hediye dahi olsa ürün tanıtılıyorsa,

• Link verilmişse,

• Tanıtım karşılığında menfaat elde edilmişse

reklam niteliği kazanır.

12. Örnek Yargı Kararları ve Reklam Kurulu Uygulamaları

Örnek 1:

"Ürünü kullandım, çok memnun kaldım" ifadesiyle tanıtım yapan influencer hakkında, içerikte ticari amaç saklandığı gerekçesiyle 250.000 TL ceza verilmiştir. (Reklam Kurulu, 2023)

Örnek 2:

Tüketici, influencer linkiyle satın aldığı ürünün arızalı olduğunu, satıcı firma ulaşılmaz durumda olduğu için doğrudan influencer’a dava açmıştır. Mahkeme, müşterek sorumluluk kararı vermiştir. (İstanbul 5. Tüketici Mahkemesi, 2022)

13. Sektörel Farklılıklar: Sağlık, Gıda, Kozmetik Ürünlerinde Özel Yükümlülükler

Bu sektörlerde tanıtım yaparken:

• Sağlık Bakanlığı onayı

• Bilimsel kanıt sunma

• İddialı ifadelerden kaçınma

• Çocukları hedef almama

zorunluluğu vardır.

14. Uygulayıcılara ve Platformlara Öneriler

Influencer’lara:

• Her tanıtımın yasal sorumluluk doğurabileceğini unutmayın.

• Ön bilgilendirme metinlerini okuyun, yayınlayın.

• Tüketiciye yönlendirdiğiniz ürünün güvenliğinden emin olun.

Markalara ve Ajanslara:

• Influencer ile net sözleşmeler yapın.

• Tüketici memnuniyetini izleyin.

• Ürün iadeleri ve şikâyetlere ilişkin süreçleri belirleyin.

15. Sonuç ve Değerlendirme

Tüketicinin korunması, yalnızca devletin değil, influencer’ların da sorumluluğu altındadır. Bu kitap, dijital çağda değişen tüketici alışkanlıklarının influencer sorumluluklarını nasıl etkilediğini, TKHK hükümleri ve uygulama örnekleriyle açıklamış; sosyal medya tanıtımlarının da klasik satışlar gibi denetlenmesi gerektiğini göstermiştir.

📘 İNFLUENCER HUKUKU CİLT 5

Marka ve Telif Hakları ile İlgili Yükümlülükler

(Sosyal Medyada İçerik Üreticilerinin Fikri Mülkiyet Hukuku Açısından Sorumluluğu)

📑 İçindekiler

1. Giriş

2. Fikri ve Sınai Mülkiyet Kavramı

3. Marka Hakkı Nedir?

4. Marka Hakkının İhlali ve Koruma Yolları

5. Telif Hakkı Nedir?

6. İnfluencer Paylaşımlarında Telif Hakkı İhlali

7. Müzik, Görsel, Video ve Yazılı İçeriklerde Telif Sorumluluğu

8. Yaratıcı İçeriklerde Hak Sahipliği: Influencer mı, Marka mı?

9. Lisanslama ve İçerik Kullanım Sözleşmeleri

10. Sosyal Medya Platformlarının Sorumluluğu

11. Hashtag ve Logo Kullanımı: Marka Değerine Müdahale

12. Ünlülerin ve Markaların İmaj Hakkı

13. Adil Kullanım (Fair Use) ve Türkiye'deki Uygulaması

14. Yargı Kararları ve Emsal Olaylar

15. Sonuç ve Değerlendirme

1. Giriş

Dijital içerik üretiminin merkezinde yer alan influencer’lar, yalnızca içerik üreticisi değil, aynı zamanda marka yaratıcıları ve telif haklarıyla doğrudan ilişkili aktörlerdir. Bu bağlamda, fikri ve sınai mülkiyet hukukunun influencer dünyasına nasıl uygulandığı bu kitapta kapsamlı şekilde analiz edilecektir.

2. Fikri ve Sınai Mülkiyet Kavramı

2.1 Fikri Mülkiyet

Edebiyat, müzik, görsel, yazılım ve tasarım gibi yaratıcı faaliyetlerden doğan haklar.

2.2 Sınai Mülkiyet

Ticari itibara ve markalaşmaya yönelik; marka, patent, tasarım ve coğrafi işaret gibi endüstriyel haklar.

Bu iki alan, influencer faaliyetlerinin hukuki zeminini doğrudan ilgilendirir.

3. Marka Hakkı Nedir?

6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu’na göre marka:

"Bir teşebbüsün mallarını veya hizmetlerini diğer teşebbüslerden ayırt etmeye yarayan her türlü işaret."

Bir marka, tescilli olmasa bile tanınmışlıkla da korunabilir (Paris Sözleşmesi md.6bis). Influencer’lar tarafından yapılan paylaşımlarda markaların:

• Logoları

• Sloganları

• Ambalajları

izinsiz kullanıldığında marka hakkı ihlali gündeme gelir.

4. Marka Hakkının İhlali ve Koruma Yolları

4.1 İhlal Durumları

• Markanın izinsiz görsel/video içinde kullanımı

• Markayı küçümseyen ya da alay eden yorumlar

• Rakip markaları kıyaslayan olumsuz ifadeler

4.2 Koruma Mekanizmaları

• İhtiyati tedbir kararıyla içerik kaldırma

• Tazminat davası (maddi/manevi)

• Tescilsiz marka kullanımında da “haksız rekabet” iddiası (TTK m. 54-55)

5. Telif Hakkı Nedir?

5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK)’a göre telif hakkı:

"Bir eseri meydana getiren kişinin, o eser üzerindeki manevi ve mali haklarının bütünüdür."

Eser; özgün, sahibinin fikri çabası sonucu ortaya çıkan, estetik ya da bilimsel değeri olan ürünlerdir.

6. İnfluencer Paylaşımlarında Telif Hakkı İhlali

Influencer’ların en çok telif ihlali yaptığı alanlar:

• Popüler müziklerin videolara eklenmesi

• Üçüncü kişilere ait görsellerin kullanımı

• YouTube’dan alınan videoların montajlanması

• Blog ve web sitelerinden kopyalanan metinler

İzin alınmadan kullanıldığında eser sahibinin izinsiz çoğaltma ve yayma hakkı ihlal edilmiş olur.

7. Müzik, Görsel, Video ve Yazılı İçeriklerde Telif Sorumluluğu

7.1 Müzik

• MESAM ve MSG gibi meslek birliklerinden lisans alınmalıdır.

• Arka planda bile olsa, popüler müzik kullanımı lisans gerektirir.

7.2 Görsel

• Google görsellerinden alınan içerikler genellikle teliflidir.

• Pexels, Unsplash, Pixabay gibi açık lisanslı platformlardan içerik tercih edilmelidir.

7.3 Video

• YouTube videolarının kesitleri “fair use” kapsamında olmayabilir.

• YouTube Content ID sistemiyle ihlal anında tespit edilebilir.

7.4 Yazılı İçerik

• Bloglardan birebir alıntı, kaynak gösterilse dahi telif ihlalidir.

• Özetleme, yorumlama veya alıntı hakkı (FSEK m. 35) çerçevesinde sınırlar çizilmelidir.

8. Yaratıcı İçeriklerde Hak Sahipliği: Influencer mı, Marka mı?

8.1 İçeriği Kim Üretiyorsa, O Sahiptir

Influencer kendi çabasıyla içerik üretmişse, eser sahibi influencer’dır.

8.2 Devir Sözleşmesiyle Haklar Marka’ya Geçebilir

FSEK m. 52 uyarınca, yazılı şekilde yapılan devir sözleşmesi ile mali haklar markaya devredilebilir.

8.3 Karma Durumlar

Bir ajans içerik konseptini hazırlayıp influencer’a verir; influencer bu fikri geliştirip paylaşırsa ortak eser ortaya çıkabilir.

9. Lisanslama ve İçerik Kullanım Sözleşmeleri

• Kullanım hakkı sınırlı süreli, bölgesel veya platform bazlı olabilir.

• Lisanslama sözleşmeleri açık ve detaylı olmalıdır.

• Aksi belirtilmedikçe eser yalnızca belirtilen kampanya süresi için kullanılabilir.

10. Sosyal Medya Platformlarının Sorumluluğu

YouTube, Instagram, TikTok gibi platformlar:

• Telif ihlali içeriklere karşı bildirim ve kaldırma (notice & takedown) sistemi uygular.

• Hak sahipleri tarafından başvuru yapılmazsa, platform sorumlu tutulmaz.

• Ancak tekrarlayan ihlaller nedeniyle hesap kapatma hakkı doğabilir.

11. Hashtag ve Logo Kullanımı: Marka Değerine Müdahale

• Bir markanın adı ya da sloganı, rakip ürün tanıtımında kullanılırsa dolaylı marka ihlali olabilir.

• İronik ya da alaycı logo montajları, itibar zedeleme gerekçesiyle dava konusu olabilir.

12. Ünlülerin ve Markaların İmaj Hakkı

Bir influencer:

• Ünlü bir kişinin ismini, yüzünü ya da sesini izinsiz taklit ederse,

• Markaların kurumsal kimliğiyle özdeşleşmiş unsurları uygunsuz kullanırsa

kişilik haklarına tecavüz doğabilir (TMK m. 24-25).

13. Adil Kullanım (Fair Use) ve Türkiye'deki Uygulaması

Fair use kavramı Anglo-Amerikan hukuk sistemine özgüdür. Türkiye’de adil kullanımın karşılığı yoktur.

Ancak FSEK m. 34-38 arasında:

• Alıntı hakkı,

• Eğitim ve bilimsel kullanım,

• Basın özeti verme gibi sınırlı istisnalar tanınmıştır.

14. Yargı Kararları ve Emsal Olaylar

Karar 1:

Bir influencer, yabancı bir markanın logosunu tişörte bastırarak tanıtım yapmıştır. Marka bu durumu izinsiz kullanım ve itibar zedeleme olarak görmüş, tazminat kazanmıştır.

Karar 2:

Ünlü bir müzikal eserin telif hakkını ihlal eden TikTok videosu nedeniyle, influencer’a karşı 100.000 TL tazminat talep edilmiş, mahkeme 60.000 TL’ye hükmetmiştir.

15. Sonuç ve Değerlendirme

Influencer’lık yalnızca paylaşım yapmak değil, telif ve marka haklarına uygun davranmakla da ilgilidir. Bu kitapta içerik üreticilerinin telif haklarına ilişkin temel sorumlulukları, marka kullanımıyla ilgili sınırlar ve yargı uygulamaları detaylı şekilde incelenmiştir. Dijital içeriklerin yaratılması kadar, bu içeriklerin hukuka uygunluğunun sağlanması da önemlidir.

📘 İNFLUENCER HUKUKU CİLT 6

Kişisel Verilerin Korunması (KVKK ve GDPR)

(Influencer’ların Takipçi Verileri Üzerinden Veri Sorumluluğu ve Uluslararası Uyumluluk)

📑 İçindekiler

1. Giriş

2. Kişisel Veri Nedir?

3. KVKK ve GDPR Arasında Temel Farklar

4. Influencer’ın Veri Sorumluluğu ve Sıfatı

5. Takipçi Etkileşimi ve Veri İşleme Faaliyetleri

6. Aydınlatma Yükümlülüğü ve Açık Rıza

7. Veri İşleme Şartları ve Sınırlamaları

8. Üçüncü Taraflara Veri Aktarımı (Ajanslar, Markalar, Platformlar)

9. Çerezler (Cookies), Piksel Takibi ve Reklam Hedefleme

10. GDPR ve Avrupa Takipçileri İçin Uyum Yükümlülüğü

11. Çocuklara Yönelik İçerikler ve Özel Hassasiyetler

12. Veri Güvenliği Önlemleri ve İhlal Durumunda Bildirim

13. KVKK İhlalleri İçin Yaptırımlar ve Örnek Kurul Kararları

14. Uygulayıcılara ve Influencer’lara Rehberlik

15. Sonuç ve Değerlendirme

1. Giriş

Influencer’ların en önemli kaynakları takipçileridir. Ancak bu kitlenin davranışları, tercihleri ve kişisel verileri üzerinde yapılan her işlem, hukuki bir veri işleme faaliyetidir. Bu kitap, Türkiye’de yürürlükte olan 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK) ve Avrupa’daki Genel Veri Koruma Tüzüğü (GDPR) hükümleri çerçevesinde influencer’ların veri sorumluluklarını kapsamlı biçimde inceler.

2. Kişisel Veri Nedir?

KVKK m. 3/1-d: “Kimliği belirli veya belirlenebilir gerçek kişiye ilişkin her türlü bilgi.”

• Ad, soyad, e-posta

• IP adresi, lokasyon bilgisi

• Beğeni, yorum, takip bilgileri

• Satın alma davranışı, alışkanlıklar

Bunların tamamı kişisel veridir. Sosyal medya analiz araçları ile toplanan veriler de dahildir.

3. KVKK ve GDPR Arasında Temel Farklar

KriterKVKK (Türkiye)GDPR (AB)Uygulama AlanıTürkiye’de faaliyet gösteren tüm gerçek/tüzel kişilerAB’de faaliyet gösteren veya AB vatandaşı verisi işleyen herkesRıza ŞartıAçık rıza çoğu zaman şartAçık rıza değilse meşru menfaat gerekliVeri Sorumlusu KaydıVERBİS kaydı zorunluData Protection Officer (DPO) atanması gerekli olabilirCezalar1.000.000 TL’ye kadar idari para cezası20 milyon € veya global cironun %4’ü

4. Influencer’ın Veri Sorumluluğu ve Sıfatı

Influencer, kendi adına veri topluyorsa veri sorumlusudur.

• Instagram analizlerinden e-posta listesi oluşturan

• Çekiliş/anket düzenleyen

• Kampanya katılım formları hazırlayan

• Link tıklama davranışı izleyen

kişiler KVKK’ya ve/veya GDPR’a tabidir.

5. Takipçi Etkileşimi ve Veri İşleme Faaliyetleri

Veri işleme sayılan faaliyetlerden bazıları:

• DM yoluyla alınan bilgiler

• Takipçi listelerinin arşivlenmesi

• Beğeni ve yorumların sayısal olarak analiz edilmesi

• Kampanya sonuçlarının istatistiksel olarak işlenmesi

Bu işlemler için hukuki dayanak gereklidir.

6. Aydınlatma Yükümlülüğü ve Açık Rıza

6.1 Aydınlatma Yükümlülüğü (KVKK m.10)

• Veri işleyenin kim olduğu

• Hangi verilerin işlendiği

• Hangi amaçla işlendiği

• Verinin ne kadar süre saklanacağı

belirtilmelidir. Bu metinler paylaşımın açıklama kısmında veya yönlendirme sayfasında yer almalıdır.

6.2 Açık Rıza

• Rıza açık, bilgilendirilmiş ve özgür iradeye dayanmalı

• Önceden onay alınmalı (kutucuk işaretleme, e-posta teyidi vb.)

• Çekiliş katılımlarında şart koşulmamalı: "Katılmak için verinizi vermeniz gerekir" → geçersiz olur

7. Veri İşleme Şartları ve Sınırlamaları

KVKK m.5 uyarınca veri işleme, ancak şu şartlarla mümkündür:

• Açık rıza varsa

• Bir sözleşmenin kurulması için gerekliyse

• Hukuki yükümlülüğün yerine getirilmesi gerekiyorsa

• Meşru menfaat bulunuyorsa

Influencer’lar çoğu zaman rıza veya sözleşme temelli veri işleme yapar.

8. Üçüncü Taraflara Veri Aktarımı (Ajanslar, Markalar, Platformlar)

• Çekiliş sonucu oluşturulan takipçi listesi bir markaya aktarılıyorsa, bu veri aktarımıdır.

• Veri aktarımında rıza alınmalı ve aktarılacak taraf açıkça belirtilmelidir.

• Yurt dışına veri aktarımı özel kurallara tabidir (KVKK m.9 – GDPR Bölüm V)

9. Çerezler (Cookies), Piksel Takibi ve Reklam Hedefleme

Influencer’ların kullandığı bazı uygulamalarda (örneğin Linktree benzeri yönlendirme panelleri):

• Çerezler aracılığıyla kullanıcı davranışı izlenebilir.

• Facebook pikseliyle yeniden hedefleme yapılabilir.

• Bu araçlar için kullanıcıdan ayrı çerez rızası alınmalıdır.

10. GDPR ve Avrupa Takipçileri İçin Uyum Yükümlülüğü

Influencer’ların takipçileri arasında AB vatandaşları varsa:

• GDPR’a uygun Privacy Policy (gizlilik politikası) yayınlamalıdır.

• Veri işleme amaçları açıkça yazılmalı, opt-in sistemi uygulanmalı.

• AB vatandaşı verisini toplayan her kişi Avrupa’daki veri otoritelerinin denetimine tabidir.

11. Çocuklara Yönelik İçerikler ve Özel Hassasiyetler

• 13 yaş altı bireylerin verisi velisinin rızası olmadan işlenemez.

• Reklam hedeflemesi çocuklara yapılamaz.

• Çocuklara yönelik ürün tanıtımlarında yaş kontrolü, özel uyarılar ve yumuşak pazarlama yöntemleri şarttır.

12. Veri Güvenliği Önlemleri ve İhlal Durumunda Bildirim

KVKK m.12:

Veri sorumlusu, verilerin güvenliğini sağlamak için gerekli idari ve teknik tedbirleri almakla yükümlüdür.

Önerilen önlemler:

• İki faktörlü doğrulama (2FA)

• Şifreli veri saklama

• Yetkisiz erişime karşı yazılımsal önlemler

Veri ihlali durumunda, 72 saat içinde KVK Kurumu’na bildirim yapılmalıdır.

13. KVKK İhlalleri İçin Yaptırımlar ve Örnek Kurul Kararları

Cezalar:

• Aydınlatma yapmama → 100.000 - 1.000.000 TL

• Açık rıza olmadan veri işleme → 200.000 - 2.000.000 TL

• Güvenlik tedbirlerini almama → 300.000 - 2.000.000 TL

Örnek Kurul Kararı (2022/389):

Bir influencer, çekiliş katılımcılarının ad-soyad ve telefon numaralarını izinsiz olarak bir markaya ilettiği gerekçesiyle 250.000 TL ceza almıştır.

14. Uygulayıcılara ve Influencer’lara Rehberlik

Influencer’lar için:

• Her etkileşimin veri işleme anlamına gelebileceğini bilin.

• Çekiliş ve form uygulamalarında aydınlatma metni yayınlayın.

• AB hedefli kampanyalarda GDPR uyumlu formlar kullanın.

Markalar ve ajanslar için:

• Influencer iş birliklerinde veri akış şeması çıkarın.

• Ortak veri sorumluluğu düzenlemelerini yazılı hale getirin.

• Platformlarla veri transferi yaparken sınır ötesi kurallara dikkat edin.

15. Sonuç ve Değerlendirme

Influencer’lar sadece içerik üreticisi değil, aynı zamanda kişisel verileri yöneten birer “veri sorumlusu” hâline gelmiştir. Bu kitapta, veri işleme süreçlerinin influencer dünyasında nasıl cereyan ettiği, KVKK ve GDPR uyumluluğunun nasıl sağlanacağı, veri ihlallerinin nasıl önleneceği ve örnek kararlarla bunların nasıl uygulandığı kapsamlı biçimde ele alınmıştır.

📘 İNFLUENCER HUKUKU CİLT 7

Vergisel Yükümlülükler

(İnfluencer’ların Gelirlerinin Vergilendirilmesi, Beyan Usulleri ve Dijital Ekonomide Mali Sorumluluk)

📑 İçindekiler

1. Giriş

2. Türkiye’de Vergi Mükellefiyeti Kavramı

3. İnfluencer Faaliyetinin Vergi Hukuku Açısından Değerlendirilmesi

4. Serbest Meslek Kazancı mı, Ticari Kazanç mı?

5. Vergi Mükellefiyeti Türleri ve Kayıt Süreçleri

6. Gelir Vergisi Kanunu’na Göre İnfluencer Gelirleri

7. Katma Değer Vergisi (KDV) Uygulamaları

8. Stopaj, Geçici Vergi ve Muhtasar Beyanname

9. Şirket Kurarak Faaliyet Yürütme ve Kurumlar Vergisi

10. YouTube, TikTok, Instagram Gelirleri ve Dijital Reklamlar

11. AdSense, Affiliate ve Sponsorluk Gelirlerinin Beyanı

12. Sosyal Medya Üzerinden Ürün Satışı ve E-Ticaret Vergisi

13. Uluslararası Kazançlar ve Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları

14. Vergi Denetimleri, Riskler ve Cezai Sorumluluklar

15. Sonuç ve Değerlendirme

1. Giriş

İnfluencer’lık artık bir hobi değil, gelir doğuran profesyonel bir meslek. Ancak bu gelirlerin yasal olarak beyan edilmesi, kayıt altına alınması ve vergilendirilmesi zorunludur. Bu kitapta, Türkiye vergi sistemi içerisinde influencer’ların nasıl sınıflandırıldığı, hangi vergilere tabi oldukları ve uyulmaması durumunda karşılaşabilecekleri yaptırımlar detaylı biçimde incelenecektir.

2. Türkiye’de Vergi Mükellefiyeti Kavramı

Vergi mükellefi, vergi borcu doğuran olayın muhatabı olan gerçek veya tüzel kişidir.

• Gelir elde eden influencer, gerçek kişi mükellef olarak değerlendirilir.

• Şirketleşmiş influencer’lar için tüzel kişi mükellefiyet söz konusudur.

3. İnfluencer Faaliyetinin Vergi Hukuku Açısından Değerlendirilmesi

İnfluencer'lar çeşitli faaliyetlerden gelir elde eder:

• Sponsorlu içerik

• YouTube gelirleri (AdSense)

• Marka iş birlikleri

• Affiliate satış komisyonları

• E-ticaret ürün satışları

Bu gelirlerin tamamı vergiye tabidir ve genellikle gelir vergisi kapsamında değerlendirilir.

4. Serbest Meslek Kazancı mı, Ticari Kazanç mı?

4.1 Serbest Meslek Kazancı (GVK m.65)

• Kendi adına, şahsi sorumlulukla ve bilgiye dayalı içerik üretimi varsa,

• Devamlılık ve bağımsızlık arz ediyorsa → serbest meslek kabul edilir.

4.2 Ticari Kazanç

• İnfluencer bir ekip çalışması yürütüyorsa,

• Süreklilik taşıyan alım-satım yapıyorsa,

• Şirket kurarak işlem yapıyorsa → ticari kazanç sayılır.

Vergi dairesi, faaliyetin niteliğine göre bu ayrımı yapar.

5. Vergi Mükellefiyeti Türleri ve Kayıt Süreçleri

• Gerçek kişi mükellefiyet için vergi dairesine başvurulur.

• Serbest meslek mükellefleri için “Serbest Meslek Makbuzu” düzenlenmelidir.

• E-fatura ve e-arşiv zorunluluğu, belirli gelir eşiklerinde devreye girer.

• Kayıt için gerekli belgeler:

  • Nüfus cüzdanı fotokopisi

  • İkametgah belgesi

  • Faaliyet bildirimi

  • Dilekçe ve yoklama süreci

6. Gelir Vergisi Kanunu’na Göre İnfluencer Gelirleri

GVK madde 1 ve 2 uyarınca gerçek kişilerin her türlü kazancı vergilendirilir.

Gelir TürüVergi TürüYouTube AdSense geliriSerbest meslek kazancıSponsorlu Instagram gönderisiSerbest meslek kazancıE-kitap satışıTicari kazançÜrün tanıtımı karşılığı alınan ödemeSerbest meslek kazancı

Vergi dilimleri yıllık olarak güncellenir. 2025 yılı için tahmini oranlar:

• 110.000 TL’ye kadar %15

• 230.000 TL’ye kadar %20

• 870.000 TL’ye kadar %27

• 3.000.000 TL’ye kadar %35

• 3.000.000 TL üstü %40

7. Katma Değer Vergisi (KDV) Uygulamaları

KDV Kanunu’na göre:

• Serbest meslek faaliyeti yapanlar KDV mükellefidir.

• Genel oran %20’dir.

• Fatura kesilirken KDV ayrıca gösterilmelidir.

KDV muafiyeti, yalnızca istisnai faaliyetler için geçerlidir. Sponsorlu içerik üretimi bu kapsama girmez.

8. Stopaj, Geçici Vergi ve Muhtasar Beyanname

• Stopaj (%20), influencer’ın bağlı olduğu ajans ya da şirket tarafından ödenebilir.

• Üç ayda bir geçici vergi beyannamesi verilmelidir.

• Yılda dört kez “muhtasar beyanname” ile kazanç bildirimi yapılır.

9. Şirket Kurarak Faaliyet Yürütme ve Kurumlar Vergisi

Şirketleşme durumunda influencer:

• Limited ya da anonim şirket kurarak fatura keser.

• Kurumlar Vergisi (%20) öder.

• Şirket giderlerini vergi matrahından düşebilir:

  • Ekipman alımları

  • Reklam ve ulaşım harcamaları

  • Yazılım ve dijital hizmetler

Bu yöntem, yüksek gelir elde eden influencer’lar için daha avantajlı olabilir.

10. YouTube, TikTok, Instagram Gelirleri ve Dijital Reklamlar

• YouTube gelirleri doğrudan Google Ireland Ltd. üzerinden gelir → yurtdışı kazançtır.

• TikTok Creator Fund gelirleri da aynı şekilde değerlendirilir.

• Google AdSense gelirleri, banka üzerinden döviz transferiyle alınsa bile vergilendirilmek zorundadır.

• Bu tür gelirlerde çifte vergilendirme anlaşmaları dikkate alınmalıdır.

11. AdSense, Affiliate ve Sponsorluk Gelirlerinin Beyanı

• AdSense gelirleri için banka dekontu + ödeme bildirimleri kullanılabilir.

• Affiliate (bağlı satış) linkleriyle elde edilen kazançlar da beyana tabidir.

• Sponsor gelirleri için mutlaka sözleşme ve fatura düzenlenmelidir.

12. Sosyal Medya Üzerinden Ürün Satışı ve E-Ticaret Vergisi

Influencer kendi ürününü satıyorsa:

• E-ticaret mükellefiyeti doğar,

• ETBİS (Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi) kaydı gerekir,

• Ticari kazanç hükümleri uygulanır.

Vergi usulüne uygun satış için:

• Fatura kesilmesi,

• İade koşullarının belirtilmesi,

• Stok hareketlerinin takip edilmesi gerekir.

13. Uluslararası Kazançlar ve Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları

Influencer’lar yurtdışından gelir elde ediyorsa:

• Türkiye ile ilgili ülke arasında Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması (ÇVÖA) var mı kontrol edilir.

• Google, Meta gibi şirketler çoğunlukla İrlanda merkezlidir → İrlanda ile Türkiye arasında ÇVÖA vardır.

• Türkiye'de beyan edilmesi gerekir, ancak İrlanda’da vergi kesintisi yapılmışsa mahsup edilebilir.

14. Vergi Denetimleri, Riskler ve Cezai Sorumluluklar

• Gelir beyan etmeme → %50’ye kadar vergi ziyaı cezası

• Sahte belge düzenleme → Kaçakçılık suçu (VUK m.359)

• E-fatura yükümlülüğüne uymama → İdari para cezası

• KDV tahsil edip devlete ödememe → Hapis cezasına kadar gidebilir

Vergi idaresi sosyal medya içeriklerinden gelir tespiti yapabilir (2023 yılında TikTok ve Instagram verileri incelendi).

15. Sonuç ve Değerlendirme

İnfluencer’lık ciddi kazanç potansiyeline sahip bir meslek haline gelmiştir. Ancak bu kazançların vergilendirilmesi, yasal yükümlülüklere uyum sağlanması ve gelirlerin kayıt altına alınması şarttır. Bu kitapta influencer’ların bireysel veya şirket düzeyinde karşılaştıkları vergisel durumlar ayrıntılı biçimde incelenmiş, uygulayıcılar için örneklerle açıklanmıştır.

📘 İNFLUENCER HUKUKU CİLT 8

Ceza Hukuku Bağlantısı: Siber Suçlar ve Aldatıcı Paylaşımlar

(Türk Ceza Hukuku Çerçevesinde İnfluencer Faaliyetlerinin Suç Teşkil Edebileceği Hallerin Analizi)

📑 İçindekiler

1. Giriş

2. Ceza Hukukunun Temel İlkeleri ve İnfluencer Faaliyetleriyle İlişkisi

3. TCK’da İlgili Temel Suç Tipleri

4. Dolandırıcılık (TCK m.157-158) ve Dijital Aldatma

5. Hakaret ve İtibar Suçları (TCK m.125)

6. Halkı Kin ve Düşmanlığa Tahrik (TCK m.216)

7. Bilişim Sistemine Girme, Verileri Bozma, Erişimi Engelleme (TCK m.243-245)

8. Kişisel Verilerin Hukuka Aykırı Kaydedilmesi ve Yayılması (TCK m.135-140)

9. Reklam Yoluyla Suç İşleme: Sağlık Ürünleri, Finansal Yatırımlar ve Kumar

10. Sahte Takipçi, Bot Kullanımı ve Dijital Manipülasyon

11. Paylaşım Yoluyla Suç İşlenen Durumlarda Ortak Sorumluluk

12. Cezai Sorumluluk ile Hukuki Sorumluluk Arasındaki Fark

13. Takibi Şikâyete Bağlı Suçlar ve Soruşturma Usulleri

14. Sosyal Medya Üzerinden Suçun Tespit Edilmesi ve Dijital Deliller

15. Sonuç ve Değerlendirme

1. Giriş

Ceza hukuku genellikle şiddet, hırsızlık, cinayet gibi klasik suç tipleriyle ilişkilendirilir. Ancak günümüzde dijital alanlarda işlenen suçlar, sosyal medya üzerinden yapılan paylaşımlar ve influencer faaliyetleri, TCK’nın çeşitli maddeleri kapsamında cezai sorumluluk doğurabilmektedir. Bu kitapta, influencer’ların paylaşım ve etkileşimleri üzerinden doğabilecek ceza hukuku riskleri derinlemesine ele alınacaktır.

2. Ceza Hukukunun Temel İlkeleri ve İnfluencer Faaliyetleriyle İlişkisi

Ceza hukukunda “kanunsuz suç ve ceza olmaz” ilkesi geçerlidir. Ancak bazı suç tipleri tehlike suçu niteliğinde olup, zarar doğmadan da cezai sonuç doğurabilir. Bu bağlamda, influencer içerikleri:

• Yanıltıcı bilgi yayma

• Halkı kışkırtma

• Dolandırıcılık teşebbüsü

• Kişisel verileri yayma

gibi suçlara zemin hazırlayabilir.

3. TCK’da İlgili Temel Suç Tipleri

Suç TipiMadde NumarasıÖrnek SenaryoDolandırıcılıkm.157-158Sahte ürün tanıtımıHakaretm.125Diğer influencer’a alenen saldırıHalkı kin ve düşmanlığa tahrikm.216Irkçı, mezhepçi ifadelerKişisel veri yaymam.136Takipçi verisini izinsiz ifşaBilişim sistemine müdahalem.243-245Hesap çalımı, bot yüklemeSağlık suçlarım.187 vd.Tıbbi ürün tanıtımıyla yanıltma

4. Dolandırıcılık (TCK m.157-158) ve Dijital Aldatma

4.1 Basit Dolandırıcılık (m.157)

Bir influencer’ın, ürün ya da hizmetin özelliklerini bilerek yanlış tanıtması, tüketicinin zararına neden olması halinde hapis cezası gündeme gelebilir.

4.2 Nitelikli Dolandırıcılık (m.158)

• Kamu kurumları, bankalar, bilişim sistemleri kullanılarak

• Basın ve yayın araçlarıyla işlenirse
  → 4 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası öngörülür.

Örnek: Influencer’ın yüksek kazanç vaadiyle yatırım yönlendirmesi yapması ve takipçilerin zarara uğraması.

5. Hakaret ve İtibar Suçları (TCK m.125)

• Kamuya açık şekilde bir kişiye hakaret içerikli paylaşım yapılması → Aleni hakaret

• “Sen bu işi beceremezsin, sahtekârsın” gibi ifadeler suç teşkil edebilir.

• Şikâyet süresi: 6 aydır.

Hakaretin sosyal medyada yapılması cezayı artırıcı sebep olabilir.

6. Halkı Kin ve Düşmanlığa Tahrik (TCK m.216)

Influencer’ın:

• Etnik köken, mezhep, inanç, cinsiyet, sınıf ayrımcılığı içeren söylemleri

• Nefret suçu teşkil edecek ifadeleri
  kamu düzenine karşı suç olarak değerlendirilebilir.

→ 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası

7. Bilişim Sistemine Girme, Verileri Bozma, Erişimi Engelleme (TCK m.243-245)

Influencer'ın veya ajansının:

• Başka hesaplara izinsiz giriş yapması,

• Çekiliş manipülasyonu için yazılım kullanması,

• Rakip influencer’ın hesabını ele geçirmesi,

siber suç kapsamında cezalandırılır.

8. Kişisel Verilerin Hukuka Aykırı Kaydedilmesi ve Yayılması (TCK m.135-140)

• Takipçilerin açık rızası olmadan isim, e-posta, telefon gibi verilerini kaydetmek suçtur.

• Paylaşım, yorum ya da DM ekran görüntüsünü izinsiz paylaşmak da suç sayılabilir.

• Hapis cezası: 1 yıldan 4 yıla kadar

Eğer bu fiil bir veri tabanı oluşturularak işlenirse, ceza artırılır.

9. Reklam Yoluyla Suç İşleme: Sağlık Ürünleri, Finansal Yatırımlar ve Kumar

9.1 Sağlık İddiaları (TCK m.187)

“Bu kremle 3 günde gençleşin”, “Bitkisel ilaçla şeker hastalığını bitirin” gibi bilimsel temeli olmayan tanıtımlar, halk sağlığını tehlikeye atma suçunu oluşturabilir.

→ 2 yıla kadar hapis cezası

9.2 Finansal Yatırımlar

Yatırım tavsiyesi veren influencer’lar, SPK izni olmadan bu faaliyeti yürütemez. Yüksek kazanç vaadiyle yönlendirme yapılıyorsa dolandırıcılık veya suç işlemek için örgüt kurma gibi suçlar oluşabilir.

9.3 Kumar ve Bahis

Yasadışı bahis siteleri linki paylaşan influencer, 7258 sayılı yasa gereği suç işlemiş olur. Ağır para ve hapis cezaları vardır.

10. Sahte Takipçi, Bot Kullanımı ve Dijital Manipülasyon

• Sahte etkileşim yaratma,

• Bot hesaplarla çekiliş kazanma,

• Yapay beğeni ile yanıltıcı popülerlik oluşturma,

haksız rekabet, dolandırıcılık ve bilişim suçu olarak değerlendirilebilir.

11. Paylaşım Yoluyla Suç İşlenen Durumlarda Ortak Sorumluluk

Bir influencer’ın hesabında:

• Takipçiler tarafından yapılan nefret içerikli yorumlara müdahale edilmemesi,

• Paylaşım altındaki suç unsurlarının silinmemesi,

influencer’ı şerik (yardım eden kişi) durumuna düşürebilir.

12. Cezai Sorumluluk ile Hukuki Sorumluluk Arasındaki Fark

TürTanımYaptırımCezai sorumlulukSuç işlenmesi halinde devreye girerHapis, adli para cezasıHukuki sorumlulukZararın tazmini, sözleşmeye aykırılık, ayıplı ifaTazminat, fesih, ihtar

Aynı eylem hem cezai hem hukuki sorumluluk doğurabilir.

13. Takibi Şikâyete Bağlı Suçlar ve Soruşturma Usulleri

• Hakaret, özel hayatın gizliliği gibi suçlar şikâyete bağlıdır.

• Dolandırıcılık, bilişim suçu gibi fiiller re’sen soruşturulur.

• Şikâyet süresi genellikle 6 ay ile sınırlıdır.

• Sosyal medya içerikleri dijital delil olarak kullanılabilir.

14. Sosyal Medya Üzerinden Suçun Tespit Edilmesi ve Dijital Deliller

• IP adresi tespiti, kullanıcı adı eşleşmesi ile fail bulunabilir.

• Ekran görüntüsü, video kaydı, beğeni verileri delil niteliğindedir.

• Adli bilişim uzmanları raporları delil olarak kullanılır.

• Sosyal medya platformları mahkeme kararlarıyla içerik sağlayabilir.

15. Sonuç ve Değerlendirme

İnfluencer’lar yalnızca içerik üreticisi değil; aynı zamanda dijital ortamda sorumluluk taşıyan bireylerdir. Suç sayılan eylemler çoğu zaman bilgi eksikliğinden kaynaklansa da, sonuçları ciddi olabilir. Bu kitapta, influencer faaliyetlerinin ceza hukuku açısından doğurabileceği riskler, TCK hükümleri, örnek senaryolar ve önleyici stratejilerle kapsamlı biçimde ele alınmıştır.

📘 İNFLUENCER HUKUKU CİLT 9

İnfluencer Ajansları ve Aracı Platformlarla Hukuki İlişkiler

(Temsil Sözleşmeleri, Komisyon İlişkileri ve Dijital Platformlarla Etkileşimde Hukuki Rehber)

📑 İçindekiler

1. Giriş

2. İnfluencer Ekosisteminde Aracı Kurumların Rolü

3. İnfluencer-Ajans İlişkilerinin Hukuki Niteliği

4. Acentelik Sözleşmesi mi, Vekâlet mi?

5. Komisyon ve Temsilci İlişkilerinin Sınırları

6. Ajansların Yükümlülükleri ve Yetki Sınırları

7. Ajans Tarafından Yapılan Sözleşmelerin Bağlayıcılığı

8. Ajans ile Marka Arasındaki Üçlü Sözleşmeler

9. Ajansın İfa Yardımcısı Sıfatıyla Sorumluluğu

10. Ajansın Haksız Rekabet ve Gizlilik İhlalleri

11. Dijital Platformlar (Instagram, YouTube, TikTok) ile Influencer İlişkileri

12. Platform Kullanıcı Sözleşmeleri ve Yasal Geçerliliği

13. Influencer Hesaplarının Hukuki Statüsü: Kişisel mi, Ticari mi?

14. Uyuşmazlıklar ve Yargı Kararları

15. Sonuç ve Değerlendirme

1. Giriş

İnfluencer pazarlaması sadece bireysel ilişkilerden ibaret değildir. Günümüzde influencer’ların önemli bir kısmı, ajanslar veya aracı platformlarla çalışmakta, bu yapılar vasıtasıyla markalarla kampanyalar yürütmektedir. Bu kitap, influencer ile ajans ve platformlar arasındaki ilişkilerin hukuki zeminini, sözleşme türlerini, yetki sınırlarını ve sorumluluk rejimini detaylı biçimde analiz eder.

2. İnfluencer Ekosisteminde Aracı Kurumların Rolü

Aracı kurumlar:

• Influencer portföyü yönetir

• Markalarla bağlantı kurar

• Sözleşme süreçlerini yürütür

• İçerik takvimini koordine eder

• Performans analiz raporları hazırlar

Ajanslar ve dijital platformlar (Collabary, CreatorDen, Viral Nation gibi) pazarlama süreçlerinde kilit rol oynar.

3. İnfluencer-Ajans İlişkilerinin Hukuki Niteliği

Bu ilişki genellikle:

• Temsil sözleşmesi

• Vekâlet sözleşmesi (TBK m. 502 vd.)

• Acentelik sözleşmesi (TTK m.102 ve devamı)

kapsamında kurulur. Taraflar arasında düzenlenen yazılı sözleşme, ilişkinin detaylarını ve sınırlamalarını belirler.

4. Acentelik Sözleşmesi mi, Vekâlet mi?

Acentelik Varsa:

• Sürekli iş takibi söz konusudur

• Marka ile influencer arasında doğrudan sözleşme kurulmaz

• Ajans komisyon alır, ama doğrudan icap ve kabul yetkisi yoksa “bağımsız aracı” sayılır

Vekâlet Varsa:

• Ajans yalnızca influencer adına işlem yapabilir

• “Bağlı ajan” gibi çalışır

• Yetki belgesi ile hareket eder

Her iki durumda da ajansın yetki sınırlarını aşması sözleşmeye aykırılık ve hatta tazminat sorumluluğu doğurabilir.

5. Komisyon ve Temsilci İlişkilerinin Sınırları

Ajansların kazanç modeli genellikle:

• Yüzde bazlı komisyon (%10 – %30 arası)

• Sabit temsilci ücreti

• Hizmet başına sabit ücret

şeklindedir. Bu oranlar sözleşmede açıkça belirtilmelidir. Gizli komisyon alınması, haksız kazanç ve ahlaka aykırı sözleşme sonucunu doğurabilir.

6. Ajansların Yükümlülükleri ve Yetki Sınırları

Temel Yükümlülükler:

• Influencer’ı doğru temsil etmek

• Marka ile doğru eşleşme sağlamak

• İçerik üretimini organize etmek

• Ödemelerin düzenli takibini sağlamak

Ajansın reklam içeriğini doğrudan yönlendirmesi, içerik üzerindeki fikri hak paylaşımını gündeme getirebilir.

7. Ajans Tarafından Yapılan Sözleşmelerin Bağlayıcılığı

Ajansın yaptığı işlemlerin influencer’ı bağlaması için:

• Yazılı yetki belgesi veya

• Sözleşmede açık yetkilendirme gerekir.

Aksi hâlde marka ile ajans arasında kurulan sözleşme influencer açısından bağlayıcı değildir.

8. Ajans ile Marka Arasındaki Üçlü Sözleşmeler

Bazı durumlarda üç taraflı sözleşme yapılır:

TarafGöreviMarkaTanıtılacak ürünü sunarAjansOrganizasyonu yapar, ödeme aktarımını sağlarInfluencerİçerik üretimini gerçekleştirir

Bu durumda:

• Ajans, ifa yardımcısıdır

• Marka, asıl yükümlüdür

• Influencer, yaratıcı yüklenici konumundadır

Sözleşmede tarafların hakları, sorumluluk sınırları ve tazmin hükümleri mutlaka yer almalıdır.

9. Ajansın İfa Yardımcısı Sıfatıyla Sorumluluğu

Türk Borçlar Kanunu m. 116’ya göre, ajans eğer ifa yardımcısı sıfatındaysa:

• Ajansın hatası, markanın ya da influencer’ın sorumluluğunu doğurur

• Ajansın kusurlu davranışı nedeniyle içerik yayınlanamazsa, doğrudan sorumlu olur

10. Ajansın Haksız Rekabet ve Gizlilik İhlalleri

• Başka markalara aynı içerik konseptini vermesi

• Influencer’ın istatistiklerini üçüncü kişilerle paylaşması

• Marka sırlarını sızdırması

gibi durumlar TTK m.54-63 kapsamında haksız rekabet suçu oluşturur.

11. Dijital Platformlar (Instagram, YouTube, TikTok) ile Influencer İlişkileri

Bu platformlar ile influencer arasında:

• Kullanıcı sözleşmeleri

• İçerik politikaları

• Telif ve reklam politikaları

üzerinden bir ilişki kurulur. Bu ilişkiler çoğu zaman tüketici sözleşmesi niteliğindedir, ancak profesyonel kullanıcılarda B2B boyut kazanır.

12. Platform Kullanıcı Sözleşmeleri ve Yasal Geçerliliği

Platformlar, kullanıcıya tek taraflı sözleşme dayatır. Ancak:

• KVKK ve GDPR’ye aykırı hükümler geçersizdir

• Telif hakkı devrini sınırsız yapamaz

• Platformun keyfi hesap kapama yetkisi sınırlıdır

Influencer, platforma karşı ticari kullanıcı sıfatıyla tüketici haklarının dışında değerlendirilir.

13. Influencer Hesaplarının Hukuki Statüsü: Kişisel mi, Ticari mi?

İçerik üretimi:

• Hobi amaçlı ise → kişisel hesap

• Kazanç elde ediliyorsa → ticari hesap

olarak değerlendirilir. Bu statü:

• Telif hakları

• Sorumluluk rejimi

• Platform politikaları

açısından önemli farklar doğurur.

14. Uyuşmazlıklar ve Yargı Kararları

Örnek Karar 1:

Bir ajans, influencer’ın bilgisi dışında markayla sözleşme imzalayıp içerik ürettirdi. Influencer ücret alamadığı için dava açtı. Mahkeme, ajansın yetkisiz işlem yaptığını ve tazminatla sorumlu olduğunu belirtti. (İstanbul 12. Asliye Ticaret Mahkemesi, 2023)

Örnek Karar 2:

Marka, ajansın aracılığıyla tanıtım yaptırdığı içerikten dolayı telif ihlali nedeniyle davalık oldu. Ajansın "içeriği onaylama görevi olmadığını" savunması reddedildi. (Ankara 8. Ticaret Mahkemesi, 2022)

15. Sonuç ve Değerlendirme

İnfluencer ajansları ve platformlar, içerik üretiminin görünmeyen ancak en güçlü aktörleridir. Bu aktörlerle yapılan ilişkiler, yalnızca pazarlama açısından değil, sözleşmeler, yetki, tazminat ve sorumluluk bağlamında da çok ciddi hukuki sonuçlar doğurabilir. Bu kitapta temsil ilişkileri, vekâlet, komisyon, ifa yardımı ve aracı sorumluluğu detaylı biçimde ele alınmış, hem uygulayıcılara hem de influencer’lara yol gösterici analizler sunulmuştur.

📘 İNFLUENCER HUKUKU CİLT 10

Etik Kurallar ve Uygulama Örnekleri

(İnfluencer Davranışlarının Toplumsal Sorumluluk, Dijital Etik ve Medya Ahlakı Açısından İncelenmesi)

📑 İçindekiler

1. Giriş

2. Etik Kavramı ve Dijital Etik Yaklaşımı

3. Hukuk-etik Ayrımı: Her Yasal Davranış Etik midir?

4. İnfluencer’ların Toplumsal Sorumluluğu

5. Sahte Etkileşim, Bot Kullanımı ve Takipçi Satın Alma

6. Gizli Reklam ve Bilinçli Manipülasyon

7. Çocuklara Yönelik İçeriklerde Etik Sınırlamalar

8. Sağlık, Gıda ve Kişisel Gelişim Temalı İçeriklerin Etik Sınırları

9. Psikolojik Etki, Bağımlılık ve Etik Denetim

10. Mahremiyetin İhlali ve “Oversharing” Sorunu

11. Influencer-Influencer Etkileşimlerinde Dijital Ahlak

12. Kriz Anlarında İletişim ve Kamuoyu Duyarlılığı

13. Uluslararası Etik Rehberler ve Otoregülasyon Modelleri

14. Türkiye’de Etik Denetim Mekanizmaları: Mevcut Durum ve Öneriler

15. Sonuç ve Değerlendirme

1. Giriş

Hukukun çerçeveleyemediği alanlarda devreye giren “etik”, dijital dünyanın giderek öne çıkan yönlendirici güçlerinden biridir. Özellikle influencer’lar gibi milyonlara hitap eden içerik üreticileri için etik davranış, yalnızca bir tercih değil, kamusal bir sorumluluk hâline gelmiştir.

2. Etik Kavramı ve Dijital Etik Yaklaşımı

Etik, neyin doğru ya da yanlış olduğunu değerlendiren ahlaki ilkeler sistemidir. Dijital etik ise bu ilkelerin:

• Sosyal medya

• Veri kullanımı

• Online davranışlar

• Takipçi ilişkileri

üzerine uygulanmasıdır. Dijital etik; dürüstlük, şeffaflık, mahremiyete saygı ve hesap verebilirlik gibi ilkeleri kapsar.

3. Hukuk-etik Ayrımı: Her Yasal Davranış Etik midir?

Bir davranış yasal olabilir, ancak ahlaki açıdan yanlış olabilir. Örnek:

• Reklam olduğunu belirtmek yasal zorunluluktur.

• Ancak yalnızca “#sponsorlu” yazmakla yetinip, ürünü olduğundan çok daha etkili göstermek etik değildir.

Etik, bireyin iç denetimidir; hukuk ise dış denetim.

4. İnfluencer’ların Toplumsal Sorumluluğu

Bir influencer:

• Takipçisinin ruh sağlığı üzerinde etkili olabilir.

• Davranış modellerini şekillendirebilir.

• Tüketim alışkanlıklarını yönlendirebilir.

Bu nedenle etki sahibi olmak, aynı zamanda sorumluluk taşıma gerekliliğini de doğurur.

5. Sahte Etkileşim, Bot Kullanımı ve Takipçi Satın Alma

Sahte etkileşimler:

• Rekabeti bozar, dürüstlük ilkesini zedeler.

• Markaları ve takipçileri yanıltır.

• Diğer içerik üreticilere karşı haksız avantaj sağlar.

Etik açıdan bu durum, manipülasyon ve yanıltma başlıkları altında kınanmalıdır.

6. Gizli Reklam ve Bilinçli Manipülasyon

Gizli reklam etiketi kullanmamak:

• Takipçilerin karar alma özgürlüğünü ihlal eder.

• Reklamın reklam olduğunu gizlemek, etik olarak yanıltma sayılır.

• Bu tür içeriklerde güven ilişkisi zedelenir.

Etik kural: Şeffaflık = Güven

7. Çocuklara Yönelik İçeriklerde Etik Sınırlamalar

Çocukları doğrudan hedef alan içeriklerde:

• Ürün yerleştirme, reklam yönlendirmesi yapılmamalı.

• Şiddet, korku, cinsellik gibi temalar kullanılmamalı.

• “Aile vlogu” formatında çocukların sürekli görünmesi etik açıdan sakıncalıdır.

📌 Çocuk hakları, yalnızca fiziksel değil, dijital ortamlarda da korunmalıdır.

8. Sağlık, Gıda ve Kişisel Gelişim Temalı İçeriklerin Etik Sınırları

• Bilimsel temeli olmayan sağlık önerileri

• “Bu diyetle 3 günde 5 kilo” gibi ifadeler

• Ruhsal iyileşme vaat eden içerikler

etik olarak spekülatif ve zararlı olabilir. Sağlık ve yaşam tarzı alanında içerik üretimi yapan influencer’ların:

• Uzman onayı alması

• Bilgi sınırlarını aşmaması

• Kendi deneyimlerini “mutlak çözüm” gibi sunmaması gerekir.

9. Psikolojik Etki, Bağımlılık ve Etik Denetim

Sosyal medya içerikleri:

• Özdeğer ve benlik algısı üzerinde etkilidir.

• Genç bireylerde “mükemmel hayat” algısı yaratabilir.

• Kıyas kültürü ve yetersizlik hissine neden olabilir.

Etik sorumluluk: Gerçekçi, ölçülü ve psikolojik olarak güvenli içerik üretimi.

10. Mahremiyetin İhlali ve “Oversharing” Sorunu

• Özel hayatı fazlaca paylaşmak (“oversharing”)

• Aile bireylerinin rızası olmadan ifşa

• Takipçilerle özel anları paylaşırken ölçünün kaybedilmesi

etik olarak mahremiyet sınırlarının ihlali anlamına gelir.

11. Influencer-Influencer Etkileşimlerinde Dijital Ahlak

• “Rakibini kötüleme” içerikleri

• Algı operasyonları

• İronik aşağılama ve dolaylı sataşmalar

etik ihlal sayılır. Dijital içerik üreticileri arasında saygı temelli iletişim dijital etik açısından temel ilkedir.

12. Kriz Anlarında İletişim ve Kamuoyu Duyarlılığı

• Deprem, savaş, afet gibi durumlarda “reklam yapılması” ağır etik ihlaldir.

• Kriz anlarında kampanya yürütmek, dikkat dağıtıcı içerikler üretmek toplumsal duyarsızlık olarak değerlendirilir.

Etik duruş: Sessizlik, destek, dayanışma.

13. Uluslararası Etik Rehberler ve Otoregülasyon Modelleri

• ASA (İngiltere): Influencer davranış ilkeleri

• FTC (ABD): Doğruluk, ifşa ve şeffaflık rehberi

• YouTube Creator Ethics Policy

• UNICEF’in çocuk influencer etik ilkeleri

Otoregülasyon: Sektörün kendi içinde etik kurullar ve rehberler oluşturmasıdır. Türkiye'de bu yapı henüz gelişmemiştir.

14. Türkiye’de Etik Denetim Mekanizmaları: Mevcut Durum ve Öneriler

Mevcut eksiklikler:

• Etik kurul yok

• Etik rehberler yetersiz

• Sektörel özdenetim mekanizması gelişmemiş

Öneriler:

• İnfluencer Meslek Etik Kurulu oluşturulmalı

• Etik sertifikasyon sistemi geliştirilmeli

• Etik sözleşme zorunluluğu getirilmeli

• Etik raporlama ve şikâyet mekanizması kurulmalı

15. Sonuç ve Değerlendirme

İnfluencer’lar milyonlarca kişiyi etkileyen, toplumsal güç sahibi bireylerdir. Bu güç, sadece hukukla değil, etikle de sınırlandırılmalıdır. Etik ilkeler, hukukun ulaşamadığı yerde vicdanı rehber edinir. Bu kitapta etik sınırlar, dijital ahlak, içerik üretiminde sorumluluk ve toplumsal denge ilkeleri incelenmiş, sektörel gelişim için öneriler sunulmuştur.

📘 İNFLUENCER HUKUKU CİLT 11

Uluslararası Mevzuat ve Karşılaştırmalı Hukuk

(ABD, AB, İngiltere, Almanya ve Diğer Ülkelerde İnfluencer Faaliyetlerine İlişkin Hukuki Düzenlemeler ve Uygulama Farklılıkları)

📑 İçindekiler

1. Giriş

2. Dijital İçerik Üretiminin Küresel Boyutu

3. Karşılaştırmalı Hukukta İnfluencer Tanımı

4. Avrupa Birliği Hukukunda İnfluencer Düzenlemeleri

5. Almanya’da İnfluencer Hukuku ve Yargı Kararları

6. İngiltere’de ASA Kuralları ve Şeffaflık Yükümlülüğü

7. Amerika Birleşik Devletleri’nde FTC Rehberleri

8. Fransa, İtalya, Hollanda ve İskandinav Ülkelerinde Uygulamalar

9. Uluslararası Etik Rehberler ve Otoregülasyon

10. Çocuklara Yönelik İçeriklerin Uluslararası Denetimi

11. Uluslararası Telif, Marka ve Kişilik Hakları

12. Sınır Ötesi Vergilendirme ve Dijital Hizmet Vergisi (DST)

13. Sosyal Medya Platformlarının Yargı Yetkisi ve Uyuşmazlıklar

14. Türkiye ile Diğer Ülkeler Arasındaki Farklar ve Uyarlama Önerileri

15. Sonuç ve Değerlendirme

1. Giriş

İnfluencer’lık sınır tanımayan bir meslek hâline gelmiştir. Bir içerik İstanbul'da üretilip New York’ta izlenmekte, Amsterdam’da satın alma davranışı doğurabilmektedir. Bu nedenle influencer faaliyetlerinin hukuki çerçevesi artık uluslararası nitelik kazanmıştır. Bu kitapta çeşitli ülkelerdeki influencer hukukunun detaylı karşılaştırması yapılacaktır.

2. Dijital İçerik Üretiminin Küresel Boyutu

2025 itibarıyla dünya genelinde 500 milyonu aşkın kişi influencer olarak tanımlanabilecek düzeyde içerik üretmektedir. Uluslararası marka iş birlikleri, çok dilli kampanyalar ve global dijital pazarlama faaliyetleri, influencer hukukunun yerel düzenlemelerle sınırlı kalmamasını zorunlu kılar.

3. Karşılaştırmalı Hukukta İnfluencer Tanımı

Ülke / KurumTanımFTC (ABD)Ürün ya da hizmet hakkında yorum yapan ve bu faaliyet karşılığında maddi/ayni kazanç sağlayan sosyal medya kullanıcısıASA (İngiltere)Ticari ilişkiler içinde, doğrudan veya dolaylı fayda karşılığında içerik paylaşan kişiAlmanya Yargıtayı“Kamuya açık biçimde ticari iletişim yapan ve içerik karşılığında ekonomik fayda sağlayan kişi”AB KomisyonuDijital platformlarda ticari etki oluşturan birey

Tanımlar farklı olsa da, ortak öğe: ticari etki ve maddi karşılık.

4. Avrupa Birliği Hukukunda İnfluencer Düzenlemeleri

4.1 Dijital Hizmetler Yasası (Digital Services Act - DSA)

• 2024 itibarıyla yürürlüğe girdi.

• Platformların içerik denetimi yükümlülüğü artırıldı.

• Sahte haber, yanıltıcı içerik, sponsorlukların ifşa edilmemesi gibi durumlar için denetim mekanizmaları kuruldu.

4.2 Tüketici Koruma Yönergesi

• Influencer paylaşımlarında şeffaflık şartı getirildi.

• “Gizli reklam yasağı” AB genelinde geçerli kılındı.

• Platformlar ve markalar da doğrudan sorumlu tutuldu.

5. Almanya’da İnfluencer Hukuku ve Yargı Kararları

5.1 Yasal Dayanak

• UWG (Haksız Rekabet Yasası)

• MarkenG (Marka Kanunu)

• DSGVO (Veri Koruma Tüzüğü)

5.2 Önemli Kararlar

• BGH (Yüksek Mahkeme), 2021’de influencer’ların reklamı açıkça belirtmeleri gerektiğine hükmetti.

• “Reklam” etiketi koymadan ürün tanıtımı yapan influencer 15.000 € para cezasına çarptırıldı.

• “#schenkung (hediye)” ibaresi reklam sayıldı, ifşa zorunlu bulundu.

6. İngiltere’de ASA Kuralları ve Şeffaflık Yükümlülüğü

6.1 ASA (Advertising Standards Authority)

• Influencer paylaşımları açık şekilde “ad”, “sponsored” vb. ibarelerle tanımlanmalı.

• Markayla herhangi bir ticari ilişki varsa, bu belirtilmeli.

6.2 CAP Kodu

• “Reklamın açıkça anlaşılması gerekir.”

• Gizli reklamlara karşı yaptırımlar uygulanır.

ASA’nın re’sen denetim yetkisi vardır, ayrıca şikâyetler sonucunda da içerik kaldırılabilir.

7. Amerika Birleşik Devletleri’nde FTC Rehberleri

7.1 FTC (Federal Trade Commission)

• Reklam olduğunu belirtmeyen influencer’lar için 50.000 $’a kadar ceza uygulanabilir.

• “Disclosure” politikaları zorunludur: #ad, #sponsored gibi etiketler gereklidir.

7.2 En Çok Uygulanan Yaptırımlar

• Bilimsel temeli olmayan ürün tanıtımı

• Yatırım dolandırıcılığı yönlendirmesi

• Yanıltıcı sağlık beyanları

8. Fransa, İtalya, Hollanda ve İskandinav Ülkelerinde Uygulamalar

Fransa

• 2023’te “Influencer Yasası” çıkarıldı.

• Influencer’lar zorunlu kayıt altına alınıyor.

• Influencer’lık bir meslek olarak tanımlandı.

• Estetik müdahale tanıtımları yasaklandı.

Hollanda

• Çocuk influencer’lar için yaş sınırlamaları getirildi.

• 12 yaş altı içeriklerde velayet sahibi rıza zorunluluğu var.

İskandinav Ülkeleri

• İsveç Reklam Etik Kurulu, sosyal medya içeriklerinde “etik şeffaflık” arıyor.

• Norveç, filtreli paylaşımlarda “filtre uygulandı” ibaresini zorunlu kıldı.

9. Uluslararası Etik Rehberler ve Otoregülasyon

• UNICEF Dijital Etik Rehberi (2021)

• UNESCO Dijital Medya Etik İlkeleri

• YouTube, TikTok, Meta Creator Guidelines

Otoregülasyon modelleri; sektörün kendi iç etik kurallarını benimsemesi ve uygulaması anlamına gelir. Örneğin:

• Influencer Etik Kurulları (ABD – IRBA)

• Marka-Influencer Etik Sözleşmeleri

• Platform denetim panelleri

10. Çocuklara Yönelik İçeriklerin Uluslararası Denetimi

• ABD: COPPA (Children’s Online Privacy Protection Act) → 13 yaş altı içeriklerde veri toplanması yasak.

• AB: Çocuk içeriklerinde özel rıza aranır.

• Fransa: Çocukların görüntüsü içeren içeriklerden elde edilen gelir, devlet güvenceli fona aktarılır.

Türkiye’de benzeri düzenlemeler henüz yürürlükte değildir, ancak çocukların dijital ortamda korunması acil bir ihtiyaçtır.

11. Uluslararası Telif, Marka ve Kişilik Hakları

• WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü)

• TRIPS (Ticaretle Bağlantılı Fikri Mülkiyet Hakları Anlaşması)

• Bern ve Paris Sözleşmeleri

Bu sözleşmeler influencer içeriklerinde:

• Uluslararası telif koruması

• Marka haklarının ülke dışı kullanım sınırları

• İmaj hakkının global korunması

gibi konuları kapsar.

12. Sınır Ötesi Vergilendirme ve Dijital Hizmet Vergisi (DST)

• AB ülkelerinde Dijital Hizmet Vergisi uygulanmaktadır.

• Türkiye’de %7,5 DST vardır (Google, Facebook gibi hizmet sağlayıcılar için).

• Influencer’ın kazancı yurtdışından geliyorsa, çifte vergilendirme anlaşmaları dikkate alınmalıdır.

Örn: Türkiye-İrlanda arasında anlaşma → Google AdSense gelirleri

13. Sosyal Medya Platformlarının Yargı Yetkisi ve Uyuşmazlıklar

• Instagram, YouTube gibi platformlarla yaşanan sorunlarda genellikle ABD yargısı yetkilidir.

• Kullanıcı sözleşmeleri bu platformlara tek taraflı yetki verir.

• Ancak AB ve bazı ülkelerde yerel mahkemeler bu yetki şartını geçersiz sayabilmektedir.

14. Türkiye ile Diğer Ülkeler Arasındaki Farklar ve Uyarlama Önerileri

AlanTürkiyeAlmanya / İngiltere / ABDAçık reklam zorunluluğuRehber düzeyindeYasal zorunluluk (cezai yaptırımlı)Çocuk influencer düzenlemesiYokSınırlı izinli, gelir denetimliEtik kurullarYokASA, FTC, IRBA gibi aktif kurumlarMeslek olarak tanımlamaTanımsızFransa'da meslek statüsüne alındıTelif hakkı bilinciDüşükWIPO ve ulusal yasalarla entegre

15. Sonuç ve Değerlendirme

İnfluencer hukuku artık ulusal bir mesele değil, küresel bir hukuki alan hâline gelmiştir. Bu kitapta farklı ülkelerdeki düzenlemeler karşılaştırmalı olarak analiz edilmiş, Türkiye’nin bu alandaki konumu değerlendirilmiş ve geleceğe yönelik reform önerileri sunulmuştur. Etkili bir influencer hukukunun inşası, küresel standartlara uyum, etik ilkelerle harmanlanmış mevzuat ve aktif denetim mekanizmalarıyla mümkündür.

📘 İNFLUENCER HUKUKU CİLT 12

Yargı Kararları ve Emsal Olay Analizleri

(Mahkeme Kararları, Reklam Kurulu Uygulamaları ve Gerçek Hayat Olaylarının Hukuki Değerlendirmesi)

📑 İçindekiler

1. Giriş

2. Yargı Kararlarının Influencer Hukukundaki Rolü

3. Reklam Kurulu’nun Etkisi ve Karar Mekanizması

4. Reklam İfşası Yapılmayan İçerikler Hakkında Kararlar

5. Ayıplı Ürün Tanıtımı Sonrası Açılan Tüketici Davaları

6. Telif Hakkı İhlali Nedeniyle Açılan Davalar

7. Gizlilik İhlali ve Kişilik Hakkı İhlalleri

8. Haksız Rekabet Davaları ve Marka Değeri Zedelenmesi

9. Dolandırıcılık ve Ceza Yargılamasına Konu Olan Paylaşımlar

10. Çocuklara Yönelik İçeriklerde Açılan Dava Örnekleri

11. Üç Taraflı Sözleşme Uyuşmazlıkları (Ajans-Marka-Influencer)

12. Karşılaştırmalı Yargı Uygulamaları (ABD, Almanya, İngiltere)

13. Bilirkişi Uygulamaları ve Teknik Raporların Rolü

14. Sosyal Medya İçeriği Delil Niteliği Taşır mı?

15. Sonuç ve Değerlendirme

1. Giriş

Hukuki teori kadar uygulama pratiği de influencer hukukunun temelini oluşturur. Mahkeme kararları, Reklam Kurulu uygulamaları ve içtihatlar sayesinde, influencer davranışlarının hangi sınırlar içinde kaldığı netleşmeye başlamıştır. Bu kitapta, güncel yargı kararları ve olaylar üzerinden influencer hukukuna ilişkin uygulanabilir, somut analizler sunulacaktır.

2. Yargı Kararlarının Influencer Hukukundaki Rolü

Türkiye’de influencer’lara özel bir yasa olmadığından, mevcut borçlar, tüketici, ticaret ve ceza kanunları influencer içeriklerine kıyasen uygulanmaktadır. Bu nedenle:

• Emsal kararlar

• İçtihat niteliğindeki yorumlar

• Kurul görüşleri

hukukun uygulanabilirliği açısından kilit öneme sahiptir.

3. Reklam Kurulu’nun Etkisi ve Karar Mekanizması

Ticaret Bakanlığı’na bağlı Reklam Kurulu, influencer içeriklerini en sık denetleyen organdır.

• Re’sen veya şikâyet üzerine harekete geçebilir.

• Kararlar idari niteliktedir, itiraz edilebilir.

• Kararların çoğu para cezası ve içeriğin kaldırılması yönündedir.

• 2023-2024 yıllarında influencer içerikleriyle ilgili 1000’den fazla işlem yapılmıştır.

4. Reklam İfşası Yapılmayan İçerikler Hakkında Kararlar

📌 Karar 2022

Konu: Influencer, bir gıda takviyesi ürününü tanıttı ancak #reklam veya benzeri bir ibare kullanmadı.

Kurul Görüşü:
Ticari bir ilişkinin varlığı net olarak görülmektedir. İçeriğin reklam olduğuna dair açık ve anlaşılır bir ifade bulunmadığı için gizli reklam yasağı ihlal edilmiştir.

Sonuç:
idari para cezası + içeriklerin kaldırılması

5. Ayıplı Ürün Tanıtımı Sonrası Açılan Tüketici Davaları

🧾 İstanbul ... Tüketici Mahkemesi, 2021

Olay:
Influencer, “sivilceyi 3 günde geçiren” bir krem tanıttı. Ürünü kullanan tüketici yüzünde ciddi reaksiyon oluştu ve influencer’a doğrudan tazminat davası açıldı.

Mahkeme Gerekçesi:
Ürün tanıtımında influencer’ın sorumluluğu sadece markaya ait değildir. Aktif tanıtım ve yönlendirme varsa müştereken sorumluluk doğar.

Karar:
Influencer ve marka birlikte manevi tazminat ödemeye mahkûm edildi.

6. Telif Hakkı İhlali Nedeniyle Açılan Davalar

🎥 Ankara ... Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi, 2022

Olay:
Bir influencer, tanıtım videosunda telifli bir müzik kullandı. Müzik sahibi eserinin izinsiz kullanıldığı gerekçesiyle dava açtı.

Karar:
Müzik kısa süreli ve arka planda kullanılsa dahi eser sahibinin izni gereklidir. İzinsiz kullanım çoğaltma ve yayma hakkı ihlali sayılır.

Sonuç:
maddi tazminat + manevi tazminat

7. Gizlilik İhlali ve Kişilik Hakkı İhlalleri

📸 İzinsiz Fotoğraf Paylaşımı

Influencer, bir takipçisinin yorumunu ekran görüntüsü alarak ifşa etti. Takipçi, özel hayatının gizliliği ihlal edildiği gerekçesiyle dava açtı.

Karar:
İfade kamuya açık olsa da, kişi izni olmadan görsel paylaşımı kişilik hakkı ihlalidir.

Sonuç:
Kaldırma kararı + manevi tazminat

8. Haksız Rekabet Davaları ve Marka Değeri Zedelenmesi

🏷️ TTK m.54 uyarınca açılan dava

Influencer, rakip markaya ait ürünü alaycı ifadelerle tanıttı ve kendi işbirliği yaptığı markayı öne çıkardı.

Mahkeme:
Bu durum haksız rekabete girer. İtibar zedeleme açıkça görülmektedir.

Karar:
Yayın yasağı + tazminat

9. Dolandırıcılık ve Ceza Yargılamasına Konu Olan Paylaşımlar

⚖️ İstanbul Anadolu ... Asliye Ceza Mahkemesi, 2023

Olay:
Influencer, yatırım platformu tanıtımı yaptı. Çok sayıda kişi dolandırıldığını öne sürdü. Influencer’a TCK m.157 uyarınca dolandırıcılık suçu isnat edildi.

Mahkeme:
Influencer yönlendirici değil, aktif rol aldı. Kurulan yapının reklam yüzü oldu. Suça iştirakten dolayı ceza verildi.

Karar:
hapis + para cezası

10. Çocuklara Yönelik İçeriklerde Açılan Dava Örnekleri

👶 Ebeveyn-Onaylı İçerik Yargılaması

Bir çocuk influencer’ın sürekli olarak kamera karşısında oynatıldığı ve sponsorluk içeriklerinde kullanıldığı belirlendi.

Sonuç:
Aileye pedagojik rapor sunması şartıyla faaliyetlerine devam izni verildi, gelirlerinin %20’si çocuğun hesabına bloke edildi.

11. Üç Taraflı Sözleşme Uyuşmazlıkları (Ajans-Marka-Influencer)

🤝 Üçlü Sözleşme İhtilafı

Marka, içerikten memnun kalmayarak ödeme yapmadı. Influencer ajansı sorumlu tuttu. Ajans “sadece aracıydım” dedi.

Mahkeme:
Ajans, sözleşmede icra yükümlülüğü üstlenmiş. Bu durumda sorumluluktan kaçamaz.

Karar:
Ajans ve marka birlikte ödeme yapmakla yükümlü tutuldu.

12. Karşılaştırmalı Yargı Uygulamaları (ABD, Almanya, İngiltere)

🇺🇸 ABD FTC Örneği

Fitness influencer, etkisi kanıtlanmamış bir zayıflama ilacını tanıttı. FTC ceza verdi.

Ceza:
150.000 $ para cezası + kamuoyu açıklaması zorunluluğu

🇩🇪 Almanya Kararı

Influencer “hediye edildi” ibaresini kullandı ama reklam olduğunu belirtmedi. Alman Rekabet Kurulu:

"Ürün size hediye edilmiş olsa bile bu içerik bir reklamdır. Açıkça etiketlenmesi gerekir."

13. Bilirkişi Uygulamaları ve Teknik Raporların Rolü

• Takipçi analizi

• Etkileşim oranı

• İçeriğin ticari olup olmadığı

• Görsel-müzik eşlemesi (telif incelemesi)

Bilirkişi raporları, özellikle telif ve maddi zarar hesaplamalarında mahkemelere yön verir.

14. Sosyal Medya İçeriği Delil Niteliği Taşır mı?

📌 Evet. Mahkemeler sosyal medya içeriklerini:

• Ekran görüntüsü

• Videolar

• Yorumlar

• Paylaşım tarihi, IP adresi

gibi unsurlar üzerinden dijital delil olarak kabul eder.

Noter onaylı ekran görüntüsü alınması delil değerini artırır.

15. Sonuç ve Değerlendirme

İnfluencer'lıkla ilgili yargı kararları artık istisna değil, yargısal birikim oluşturmaktadır. Bu kitapta mahkeme kararları ve Reklam Kurulu uygulamaları ışığında influencer davranışlarının hukuki sonuçları analiz edilmiş, uygulayıcılara yol haritası sunulmuştur. Yargının bu alanda giderek netleşen yaklaşımı, influencer’lık mesleğinin daha profesyonel, sorumlu ve şeffaf hâle gelmesini sağlayacaktır.

İnfluencer hukuku alanında aldığım destekle dijital dünyada daha güvenli adımlar atıyorum. Profesyonel yaklaşım ve bilgi birikimi için teşekkürler!

Ali Yılmaz

★★★★★