Kripto Dolandırıcılığı Şikayeti: Blockchain Teknolojisi, Dolandırıcılık Türleri ve Hukuki Süreçler

Kripto dolandırıcılığı şikayeti, kripto varlıklar kullanılarak gerçekleştirilen dolandırıcılık eylemlerinin mağdurları tarafından yetkili makamlara yapılan resmi başvuruları ifade eder. Son yıllarda Türkiye’de kripto para yatırımlarına ilgi artmış ve bu durum ne yazık ki dolandırıcılık vakalarının da çoğalmasına yol açmıştırdergipark.org.trfinansingundemi.com. İstanbul ve Marmara Bölgesi başta olmak üzere ülke genelinde pek çok kişi kripto para üzerinden hileli yöntemlerle zarara uğramaktadır. Bu kapsamda, blockchain teknolojisinin temellerinden başlayarak kripto para dolandırıcılığının teknik ve hukuki yönlerini, yaygın dolandırıcılık türlerini ve şikayet süreçlerini ayrıntılı şekilde ele alacağız.

Blokzincir (Blockchain) Teknolojisi ve Kripto Paranın Temelleri

Blockchain (blokzincir) teknolojisi, kripto paraların dayandığı dağıtık bir dijital defter sistemidir. Bu teknoloji sayesinde yapılan işlemler, merkezi bir otoriteye ihtiyaç duyulmaksızın, şeffaf ve değiştirilemez biçimde kaydedilir. Kripto paralar (Bitcoin, Ethereum, vb.), kriptografi yöntemleriyle güvence altına alınmış dijital değerlerdir ve çoğunlukla merkeziyetsiz bir yapıya sahiptir. Her işlem, zincire yeni bir “blok” olarak eklenir ve bu bloklar kriptografik olarak birbirine bağlıdır. Böylece geçmiş işlemlerin değiştirilmesi pratik olarak imkânsız hale gelir. Sistemin merkeziyetsiz oluşu, işlemlerin herhangi bir banka veya devlet kontrolü olmadan gerçekleşmesini sağlar. Ayrıca kullanıcılar gerçek kimlikleri yerine cüzdan adresleriyle işlem yapar; bu anonim veya takma adlı (pseudonymous) yapı, tarafların kimliğini gizleyebilmesine imkân tanırbilalalyar.av.tr. Blokzincir üzerinde gerçekleştirilen işlemler geri döndürülemez niteliktedir; gönderilen bir kripto paranın iadesi, klasik bankacılık işlemlerindeki gibi merkeze başvurularak sağlanamazbilalalyar.av.tr. Ayrıca internete erişimi olan herkes küresel ölçekte bu ağlara katılabildiği için kripto paralar sınır ötesi ve 7/24 işlem yapmaya açıktır. Bu temel özellikler, kripto paraları yenilikçi ve cazip kılmakla birlikte hukuki denetim ve suç önleme açısından çeşitli zorluklar doğurmaktadırbilalalyar.av.tr.

Kripto Dolandırıcılığı Kavramı ve Yaygınlığı

Kripto para dolandırıcılığı, kripto varlıklar veya piyasaları kullanarak hileli ya da aldatıcı işlemler gerçekleştirmeyi ifade edermghukuk.av.tr. Geleneksel dolandırıcılık suçlarının yeni teknolojilerle harmanlanmış biçimleri olarak da görülebilir. Örneğin, sahtekârlar kripto piyasasının getirdiği anonimlik ve düzenleme eksikliği avantajlarından yararlanarak, geniş kitleleri hedef alan aldatıcı planlar kurmaktadıraslanduran.com. Dünya genelinde kripto dolandırıcılık vakalarının sayısı ve yol açtığı zararlar her yıl ciddi biçimde artmaktadır. Nitekim FBI’ın 2023 raporuna göre, dünya çapında kripto para dolandırıcılıklarından doğan kayıplar 5,6 milyar dolara ulaşmıştırfinansingundemi.com. Türkiye özelinde de durum kaygı vericidir. Ülkemiz, kripto varlıklara yatırım yapan kişi sayısı bakımından dünyada üst sıralarda yer almaktadırdergipark.org.tr. Genç nüfusun fazlalığı, ekonomik belirsizlikler ve hızlı kazanç arzusu gibi etkenler kripto yatırımlarına ilgiyi artırırken, finansal okuryazarlığı sınırlı pek çok kişiyi dolandırıcıların hedefi haline getirmektedirdergipark.org.trbilalalyar.av.tr.

İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyük iller başta olmak üzere kripto para kullanımının yaygın olduğu bölgelerde dolandırıcılık şikayetlerinde de artış gözlemlenmektedir. Özellikle İstanbul ve Marmara Bölgesi, hem kripto yatırımcılarının hem de bu alandaki dolandırıcıların yoğun bulunduğu bir ekosistem haline gelmiştirbilalalyar.av.tr. Bu nedenle kripto dolandırıcılığı kavramını ve yöntemlerini anlamak, geniş halk kitlesini bilgilendirerek önleyici bilinç oluşturmak açısından önem taşır.

Kripto Dolandırıcılığı Türleri ve Yöntemleri

Kripto paralarla ilgili karşılaşılan dolandırıcılık yöntemleri oldukça çeşitlidir. Dolandırıcılar, teknolojik imkanları ve insan psikolojisini ustaca kullanarak farklı taktikler geliştirmektedir. En yaygın kripto dolandırıcılığı türlerinden bazıları şunlardır:

• Oltalama (Phishing) ve Sahte Siteler: Dolandırıcılar, kullanıcıları sahte web sitelerine veya uygulamalara yönlendirerek onların hesap bilgilerini ele geçirmeye çalışır. Örneğin, gerçek bir kripto para borsasını taklit eden bir web sitesi aracılığıyla mağdurun kullanıcı adı, şifre gibi bilgileri çalınırhukukvebilisimdergisi.com. Fail, ele geçirdiği bu bilgilerle gerçek borsadaki hesabınıza girerek kripto varlıklarınızı kendi hesabına aktarabilir. Benzer şekilde e-posta, SMS veya mesajlaşma uygulamaları üzerinden “Hesabınız tehlikede, hemen şifrenizi değiştirin” gibi içeriklerle gönderilen oltalama linkleri, kullanıcıların cüzdan anahtarlarını veya giriş bilgilerini çalmayı hedefler.

• Ponzi (Saadet Zinciri) Şemaları: Hiçbir gerçek yatırım veya ticari faaliyete dayanmayan, yeni katılımcıların parasının eski katılımcılara kâr payı gibi dağıtıldığı dolandırıcılık sistemleridirakademikhukuk.org. Kripto para alanında sıkça, yeni açılmış bir sözde kripto platformunun olağanüstü kâr vaatleriyle üye topladığı görülür. Örneğin, “Yeni üyeliklere hediye coin” veya piyasa fiyatının çok altında kripto satışı gibi cazip yalanlarla birçok kişi platforma çekilirakademikhukuk.org. Dolandırıcılar, ilk aşamada bazı kullanıcılara küçük ödemeler yaparak sisteme güven telkin eder, ancak yeterince para toplandıktan sonra platformu kapatıp tüm fonlarla kayıplara karışır.

• Aldatıcı “Scam” Coin ve Rug Pull: Dolandırıcılar yeni bir kripto para projesi başlatarak yatırımcılardan fon toplar. Bu scam coinlerin geliştiricileri genellikle projenin büyük kısmını ellerinde tutar. İnternette sahte haberler, abartılı vaatler ve ünlü isimlerin izinsiz kullanımıyla coin’in fiyatı yapay olarak yükseltilirakademikhukuk.org. Fiyat zirveye ulaştığında geliştirici ekip ellerindeki tüm coin’leri satarak ortadan kaybolur; buna kripto camiasında “halıyı çekme (rug pull)” denir. Sonuç olarak coin değeri sıfırlanır ve yatırımcılar ellerindeki değersiz tokenlerle kalırakademikhukuk.org. Yapılan bir araştırmaya göre, yeni çıkan kripto projelerinin %56’sının bu tür aldatıcı coin niteliğinde olduğu belirtilmiştirdergipark.org.tr. Bu da bu yöntemin ne denli yaygın kullanıldığını göstermektedir.

• Sosyal Medya Dolandırıcılıkları ve Sahte Danışmanlar: YouTube, Twitter, Telegram gibi platformlarda kendini “kripto uzmanı” veya “yatırım danışmanı” olarak tanıtan kötü niyetli kişiler de mağdurları tuzağa düşürmektedirbilalalyar.av.tr. Bu kişiler, ünlü isimleri ve lüks yaşam öykülerini kullanarak güven telakkisi yaratır; “şu coin %100 yükselecek” ya da “özel sinyal grubumuza katılın, kısa sürede 10x kazanın” gibi söylemlerle yatırımcıları kandırırlarbilalalyar.av.tr. Genellikle kapalı gruplarda sahte sinyaller paylaşarak veya olmayan bir yatırım fırsatı sunarak kripto para talep ederler. Bazıları Sermaye Piyasası Kurulu’ndan lisansı olmadan finansal tavsiye vererek ayrıca yasal suç da işlemektedirbilalalyar.av.tr. Influencer dolandırıcılığı sonucu elde edilen paralar da nihayetinde nitelikli dolandırıcılık kapsamına girer ve ceza hukuku yaptırımlarına tabi olurbilalalyar.av.tr.

• SIM Kart Kopyalama (SIM Swapping): Bu yöntem doğrudan kullanıcıyı hedef alan bir sosyal mühendislik tekniğidir. Dolandırıcılar, mağdurun telefon hattını ele geçirmek için GSM operatörüne sahte kimlik belgeleri sunarak numarayı kendi SIM kartlarına kopyalattırırbilalalyar.av.tr. Bu sayede, iki faktörlü doğrulama (2FA) SMS mesajları dahil, kurbanın telefonuna gelen tüm iletiler dolandırıcıya yönlendirilir. Ardından kurbanın kripto borsa hesaplarına veya dijital cüzdanlarına erişip varlıklar boşaltılabilir. İstanbul’da ortaya çıkarılan bir çetede, bu yolla birçok yatırımcının cüzdanının boşaltıldığı tespit edilmiştirbilalalyar.av.tr.

• Pump & Dump ve Pump grupları: Dolandırıcılar değeri düşük, piyasa hacmi küçük bir kripto parayı gözüne kestirip organize gruplarla fiyatını hızla yükseltir (pump aşaması). Sosyal medya ve sohbet gruplarında yaydıkları “kaçırılmayacak fırsat” mesajları ile dışarıdan birçok yatırımcının bu coini almasını sağlarlarbilalalyar.av.tr. Fiyat yeterince şiştiğinde ise ellerindeki yüklü miktardaki coini topluca satarak büyük kâr elde ederler ve fiyat aniden düşer (dump aşaması). Geç kalan yatırımcılar ise sert düşüş nedeniyle ciddi zarar yaşarbilalalyar.av.tr. Bu yöntem, grup psikolojisi ve FOMO (fırsatı kaçırma korkusu) gibi duyguları istismar ederek çalışırbilalalyar.av.trbilalalyar.av.tr.

• NFT ve Dijital Koleksiyon Dolandırıcılığı: Popüler hale gelen NFT (dijital benzersiz varlık) furyasını fırsat bilen dolandırıcılar, değersiz veya sahte dijital sanat eserlerini “benzersiz yatırım fırsatı” diye sunarak satış yapabilmektedirbilalalyar.av.tr. Instagram gibi platformlarda kurulan sahte “sanal galeriler” üzerinden “bu NFT yakında büyük bir borsada listelenecek” vaadiyle insanlar kandırılırbilalalyar.av.tr. Ancak çoğunlukla bu projeler listelenmeden ortadan kaybolur veya satılan NFT’lerin herhangi bir yasal karşılığı olmadığı için alıcılar dolandırılmış olur.

Yukarıda sayılanlar, kripto para dünyasında en sık karşılaşılan dolandırıcılık yöntemlerinin başlıcalarıdır. Dolandırıcılar teknolojik yeniliklere paralel olarak yeni hile teknikleri geliştirmeye devam etmektedir. Kripto paraların merkeziyetsizlik, anonimlik, geri dönülmezlik, küresellik gibi özellikleri suçlulara geniş bir hareket alanı sağlamaktadırbilalalyar.av.tr. Bu nedenle yatırımcıların bu yöntemlere karşı uyanık olmaları, teklif edilen fırsatları eleştirel bir gözle değerlendirmeleri ve mümkün olduğunca teknik bilgi edinmeleri önem arz eder. Aşağıda, böyle bir mağduriyet yaşandığında Türk hukuk sisteminin ne gibi imkânlar sunduğunu ve nasıl bir süreç işlediğini inceleyeceğiz.

Türk Hukukunda Kripto Paralar ve Dolandırıcılık Suçu

Türkiye’de kripto paraların hukuki statüsü henüz tam olarak netleşmiş değildir. İlk kez 16 Nisan 2021 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan bir yönetmelikle “kripto varlık” kavramı tanımlanmış ve kripto varlıkların ödeme aracı olarak kullanılmaları yasaklanmıştırbilalalyar.av.tr. Ancak bu düzenleme, kripto paraların mülkiyet, borç veya ceza hukuku bakımından ayrıntılı tanımını yapmamıştırbilalalyar.av.tr. Hâlihazırda özel bir kanun veya kapsamlı mevzuat bulunmamakla birlikte, mevcut hukuk kuralları kripto varlıkları bir tür dijital malvarlığı değeri olarak ele alma eğilimindedirakademikhukuk.orgakademikhukuk.org. Doktrinde bazı yazarlar kripto paraların klasik anlamda “para” veya “emtia” olmadığını öne sürse de, değerlerinin para ile ölçülebilir olması ve ekonomik bir çıkar sağlaması nedeniyle malvarlığı unsuru sayılması gerektiği görüşü ağırlık kazanmaktadırakademikhukuk.orgakademikhukuk.org. Nitekim uygulamada savcılıklar ve mahkemeler, kripto paralarla ilgili vakaları genellikle dolandırıcılık gibi mevcut suç tipleri kapsamında değerlendirmektedir.

Türk Ceza Kanunu’nda (TCK) dolandırıcılık suçu, bir kimseyi hileli davranışlarla aldatıp onun veya bir başkasının zararına kendi yararına menfaat sağlamayı ifade ederhukukvebilisimdergisi.com. Basit hali TCK md.157’de düzenlenmiş olup 1 yıldan 5 yıla kadar hapis ve adli para cezasıyla cezalandırılırhukukvebilisimdergisi.com. Ancak kripto para dolandırıcılığı vakalarının hemen hepsi, işleniş yöntemleri itibarıyla nitelikli dolandırıcılık kapsamına girmektedirhukukvebilisimdergisi.comhukukvebilisimdergisi.com. Özellikle bilişim sistemlerinin araç olarak kullanılması suretiyle işlenen dolandırıcılık (TCK md.158/1-f), kripto vakalarında tipik olarak gerçekleştiğinden 3 yıldan 10 yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası öngörülürharbiyehukuk.comhukukvebilisimdergisi.com. Örneğin dolandırıcılık fiili internet üzerinden, mobil uygulamalarla veya elektronik ödeme sistemleriyle gerçekleşmişse bu ağırlaştırıcı hüküm uygulanmaktadırharbiyehukuk.com. Aynı şekilde, basın ve yayın araçlarının sağladığı kolaylıktan yararlanarak dolandırıcılık yapmak (TCK md.158/1-g) da sosyal medya ve online platformlar üzerinden kurulan kripto saadet zincirleri gibi durumlarda gündeme gelebilmektedirdergipark.org.tr. Dolandırıcılık suçunun bu nitelikli halleri işlendiğinde ceza, basit şekle göre çok daha ağırdırhukukvebilisimdergisi.comhukukvebilisimdergisi.com.

Bunun yanı sıra, dolandırıcılık eylemi sırasında işlenen diğer suçlar da söz konusu olabilir. Örneğin mağdurun hesabına izinsiz erişim için sistemine girildiyse bilişim sistemine girme veya verileri değiştirme (TCK md.243-244) suçları; mağdur, dolandırıcıya kendi rızasıyla kripto varlıklarını emanet etmiş ve fail bunları zimmetine geçirmişse güveni kötüye kullanma suçu (TCK md.155) da ayrıca değerlendirilebilirharbiyehukuk.com. Ancak çoğu kripto vakasında esas olan, hileli davranışlarla kandırma unsuru olduğu için dolandırıcılık suçu merkezi rol oynar. Ceza yargılamasında kripto varlıklar, hukuken korunmaya değer bir malvarlığı unsuru kabul edildiğinden hileyle bir kimsenin kripto paralarının alınması durumunda suç oluşacağı konusunda tereddüt yokturakademikhukuk.orghukukvebilisimdergisi.com.

Türk hukuku bakımından kripto paraların durumu sivil hukuk alanında da tartışmalıdır; örneğin miras, vergi veya icra hukukunda detaylı düzenlemeler henüz geliştirilme aşamasındadırmghukuk.av.trmghukuk.av.tr. Bununla birlikte, ceza hukuku boyutunda mağdurların korunması esası gereği, kripto dolandırıcılığına uğrayan bireylerin mevcut kanunlar çerçevesinde hak araması mümkündür. Bir sonraki bölümde, böyle bir dolandırıcılık yaşandığında izlenebilecek şikayet ve yargı süreci ayrıntılarıyla açıklanacaktır.

Kripto Dolandırıcılığı Şikayeti Nasıl Yapılır? (Soruşturma ve Yargı Süreci)

Kripto para dolandırıcılığı mağduru olan bir kişi, öncelikle suç duyurusunda (şikayette) bulunarak hukuki süreci başlatmalıdırharbiyehukuk.com. Türk Ceza Muhakemesi Kanunu uyarınca, herhangi bir suça maruz kalan birey, durumu Cumhuriyet Başsavcılığı’na bildirme hakkına sahiptir (CMK m.158). Bu bildirim, genellikle yazılı bir şikayet dilekçesi ile yapılır. Mağdur, ikamet ettiği yerin veya suçun gerçekleştiği yerin savcılığına doğrudan başvurabilir. Alternatif olarak en yakın emniyet birimine (özellikle İl Emniyet Müdürlüğü Siber Suçlarla Mücadele Şubesi’ne) veya jandarma birimine başvurarak ifadesini verebilir; kolluk, alınan ifadeyi ve delilleri savcılığa iletecektir. Şikayet dilekçesinde olayın tüm detaylarının açıkça anlatılması, dolandırıcılık yönteminin nasıl gerçekleştiğinin belirtilmesi ve varsa eldeki delillerin eklenmesi büyük önem taşırharbiyehukuk.com. Delil olarak; yapılan kripto transferlerinin blokzincir işlem kayıtları (transaction hash’leri), borsa hesap hareket dökümleri, dolandırıcıyla yapılan yazışmalar, e-posta/SMS kayıtları, banka dekontları gibi belgeler sunulabilir. Mağdur, şüpheliyi tanıyor veya kimliğine dair ipuçlarına sahipse bunları da dilekçede belirtmelidirharbiyehukuk.com.

Soruşturma aşaması: Şikayetin iletilmesiyle birlikte soruşturma süreci başlar. Savcılık, olayı aydınlatmak ve failleri belirlemek amacıyla gerekli araştırmaları yapar veya Siber Suçlar gibi uzman kolluk birimlerini görevlendirir. Kripto paranın izinin sürülmesi teknik uzmanlık gerektirdiğinden genellikle ilgili siber suçlar bürosu devreye girer. Blokzincir yapısı her transferin herkese açık bir kaydını barındırsa da failler genellikle izlerini gizlemek için çeşitli yöntemler kullanır: Fonları yurt dışı kripto borsalarına aktarma, mixing/tumbling hizmetleriyle izleri örtme, farklı coin’lere dönüştürme vb. Bu durumda savcılık, gerektiğinde uluslararası iş birliği mekanizmalarını devreye sokabilir. Örneğin, eğer hileli transferler yurtdışındaki bir borsa hesabına gitmişse, o ülkenin adli makamlarından bilgi talep edilebilir (adli yardım talepleri veya INTERPOL kanalından). Yine MASAK (Mali Suçları Araştırma Kurulu) gibi finansal istihbarat birimleri, şüpheli kripto hesap hareketlerinin tespiti ve olası mal varlığı dondurma işlemleri için sürece dahil olabilir. CMK m.128 uyarınca savcılık, kuvvetli suç şüphesi halinde şüphelilere ait banka hesapları veya kripto varlık platformlarındaki hesaplar için mahkemeden el koyma (dondurma) kararı alabilir. Bu sayede, eğer dolandırıcı halen elinde mağdurların paralarını tutuyorsa bunlara hızlıca tedbir konulabilir.

Failin tespiti ve tutuklama: Soruşturma sonucunda yeterli delil elde edilirse savcı, şüpheli kişi veya kişiler hakkında yakalama kararı çıkarabilir. Kripto dolandırıcıları bazen anonim kimlikler arkasına saklansa da kullandıkları banka hesapları, IP adresleri, telefon numaraları veya KYC (müşterini tanı) süreçleri gibi iz bırakabilecekleri noktalar bulunur. Örneğin, Türkiye’de faaliyet gösteren kripto borsaları MASAK mevzuatı gereği kullanıcı bilgilerini doğrulamak zorundadır; dolayısıyla dolandırıcı bu platformları kullandıysa gerçek kimliğine ulaşılabilir. Nitekim yakın geçmişte faaliyetini durduran yerli bir kripto para platformu vakasında, binlerce yatırımcıyı mağdur eden şüpheliler hakkında İstanbul’daki savcılığa 2000’den fazla kişi şikayetçi olmuş ve hazırlanan iddianamede yaklaşık 356 milyon TL’lik bir zarar kayda geçmiştirdiken.com.tr. Bu örnek, soruşturmaların çok sayıda mağduru bir araya toplayarak kapsamlı dosyalar halinde yürütülebildiğini göstermektedir. Şüpheliler yakalandığında, savcı olayın niteliğine göre tutuklama talep edebilir; özellikle yüksek meblağlı kripto vurgunlarında ve kaçma ihtimali bulunan durumlarda tutuklama tedbirine sıkça rastlanır.

Dava aşaması (Kovuşturma): Savcılık, soruşturma sonunda yeterli delile ulaşırsa şüpheliler hakkında iddianame düzenleyerek kamu davası açar. Kripto dolandırıcılığı suçlaması genellikle Ağır Ceza Mahkemeleri’nin görev alanına girer; zira TCK 158 kapsamındaki cezalar üst sınırı 10 yılı bulduğu için ağır ceza gerektiren suçlardandır. Yargılama sürecinde, mağdurlar da davaya katılmak için müşteki/katılan sıfatıyla başvurabilirler. Mahkeme, bilirkişi raporlarıyla blokzincir üzerindeki hareketlerin analizini yaptırabilir, uluslararası yazışmalarla yurt dışı borsalardan gelen yanıtları değerlendirir ve tanık ifadeleri dâhil tüm delilleri inceler. Suç sabit görülürse failler, dolandırıcılık suçundan yukarıda belirtilen hapis ve adli para cezalarına çarptırılırhukukvebilisimdergisi.com. Örneğin bilişim sistemi kullanılarak nitelikli dolandırıcılık suçu sabit ise 3 ila 10 yıl arası hapis cezası verilebilecektirhukukvebilisimdergisi.com. Ayrıca mahkeme, TCK md. 53 uyarınca belli haklardan yoksun bırakma, TCK md. 54-55 uyarınca suçtan elde edilen kazançlara el koyma gibi ek güvenlik tedbirlerine de hükmedebilir.

Mağdurun hakları ve tazminat: Ceza davası sırasında mağdurlar, uğradıkları zararın giderilmesini talep edebilirler. Teorik olarak ceza mahkemesi, hükmün açıklanmasının geri bırakılması veya hükmün ertelenmesi halleri dışında, mahkumiyet kararında suçtan doğan zararın iadesine veya tazminine de hükmedebilir. Ancak pratikte çoğu zaman dolandırıcıların elinde geri alınabilecek varlık kalmamış olabilmekte ya da bulunamamaktadır. Mağdurların uğradığı zararın tazmini için ayrı bir hukuk davası açması gerekebileceği gibi, ceza yargılaması sonucu kesinleşen mahkumiyet kararı da icra takibi yoluyla maddi taleplerini hızlandırabilir. Her durumda, bir kripto dolandırıcılığı mağduru ceza soruşturması başlatarak en azından failin yakalanması ve cezalandırılması için gerekli süreci işletmelidir; bu aynı zamanda başka kişilerin zarar görmesini engelleyebilecek caydırıcı bir adımdır.

İstanbul ve Marmara Bölgesi Özelinde Uygulamalar

Kripto para dolandırıcılığı vakaları Türkiye genelinde görülse de İstanbul ve Marmara Bölgesi bu alanda özellikle dikkat çekmektedir. İstanbul, hem finansal teknolojilerin hem de kripto para piyasalarının ülkedeki merkezi konumundadır. Bu şehir, Türkiye’de en fazla kripto para yatırımının yapıldığı ve maalesef en çok kripto dolandırıcılığı vakasının yaşandığı yerdirbilalalyar.av.tr. Bunun birkaç temel nedeni vardır:

• Birçok kripto para borsasının ofisleri, startup projeleri ve fintech şirketleri İstanbul’da konumlanmıştır. Dolayısıyla büyük ölçekli dolandırıcılık girişimleri (örneğin borsa kapanışları, proje vurgunları) bu şehirde vuku bulabilmektedir.

• Sosyal medya ve internet kullanımının en yoğun olduğu şehir İstanbul’dur; kripto fenomenleri, yatırım tavsiyesinde bulunan “influencer”lar genellikle burada yaşamaktadırbilalalyar.av.tr. Bu da dolandırıcıların geniş kitlelere İstanbul merkezli ağlar üzerinden ulaşmasını kolaylaştırmaktadır.

• İstanbul Emniyet Müdürlüğü bünyesindeki Siber Suçlarla Mücadele Şubesi, ülkenin en gelişmiş siber inceleme birimlerinden biridir ve kripto suçlarına yönelik özel ekipleri bulunmaktadır. Marmara Bölgesi genelinde (örneğin Kocaeli, Bursa, Tekirdağ gibi illerde) karşılaşılan karmaşık vakaların birçoğunda İstanbul’daki uzman ekiplerin desteği alınabilmektedir. İstanbul’daki savcılıklar da bu tür suçlarda yoğun deneyim kazanmıştır.

Bu nedenlerle, İstanbul’da kripto dolandırıcılığı şikayeti ile ilgilenen avukatlar ve kolluk birimleri, pratikte Türkiye’nin en yoğun vaka tecrübesine sahip kesimini oluştururbilalalyar.av.tr. Marmara Bölgesi’ndeki ticari hacim ve teknolojik altyapı, kripto paraların kullanımını teşvik ettiğinden, bölge halkının bu konuda bilinçli olması çok önemlidir. Elbette ki kripto dolandırıcılığı vakaları sadece büyük şehirlere özgü değildir; Anadolu’nun çeşitli illerinde de benzeri mağduriyetler yaşanabilmektedir. Ancak İstanbul özelinde, örneğin bir kripto borsasının çökmesi durumunda yüzlerce kişinin topluca aynı savcılığa başvurduğu örnekler görülmüştür. Bu tür yüksek profilli olaylar, medyanın da ilgisini çekerek geniş yankı uyandırmakta ve soruşturmaların seyrini etkilemektedir.

Öte yandan, Türkiye’nin hangi şehrinde olursa olsun, dolandırıcılığa uğrayan bir kişi için şikayet ve yargılama süreci temelde aynıdır. Her ildeki Cumhuriyet Başsavcılığı, kendi yetki alanında gerçekleşen suçlara ilişkin soruşturma yapar veya gerekli gördüğünde olayın bağlantılı olduğu başka bir ile dosyayı gönderebilir. Örneğin küçük bir ilçede yaşayan birinin şikayeti, suçun ucu İstanbul’daki bir organize yapıya çıkıyorsa, dosya İstanbul savcılığı ile koordineli yürütülebilir. Uygulamada iller arası iş birliği ve bilgi paylaşımı sağlanmaktadır. İstanbul’da olmanın avantajı, mağdurların teknik ve hukuki uzmanlığa daha kolay erişebilmesi, delillerin (özellikle dijital izlerin) hızlı incelenebilmesidir. Fakat diğer illerde de e-devlet üzerinden online şikayet imkanı, CİMER başvurusu veya bulunduğu yerde ifade verme gibi yollarla süreç başlatılabilir.

Özetle, İstanbul ve Marmara Bölgesi kripto dolandırıcılığı açısından riskin ve farkındalığın en yüksek olduğu bölgelerden biridir. Bu bölgede gerek önleyici tedbirler gerekse hukuki mücadele yöntemleri konusunda gelişkin bir pratik oluşmuştur. Ancak ülkenin her köşesindeki vatandaşların da benzer durumlarda aynı hak ve süreçlere sahip olduğu unutulmamalıdır.

Sonuç ve Öneriler

Kripto para teknolojileri finans dünyasında devrim niteliğinde yenilikler getirirken, bu alandaki hukuki boşluklar ve teknik karmaşıklıklar kötü niyetli kişilere fırsat verebilmektedir. Kripto dolandırıcılığı şikayeti, mağdurların yasal haklarını aramak ve dolandırıcıların adalet önüne çıkarılmasını sağlamak için en önemli adımdır. Türkiye’de her ne kadar kripto paralar konusunda özel bir yasal düzenleme bulunmasa da, mevcut ceza mevzuatımız mağduriyete uğrayanlara önemli korumalar sağlamaktadır. Dolandırıcılık suçu kapsamında yürütülen soruşturmalar neticesinde birçok failin ciddi cezalara çarptırıldığı ve caydırıcı etkiler doğduğu görülmektedirhukukvebilisimdergisi.com.

Elbette hiçbir hukuki işlem, kaybedilen birikimleri geri getiremeyebilir; bu nedenle dolandırıcılığa karşı önleyici tedbirler almak esastır. Kripto para yatırımcıları ve kullanıcıları için şu önerileri vurgulamak isteriz:

• Güvenilir Platformlar Kullanın: İşlem yaptığınız kripto para borsalarının lisanslı, tanınmış ve geçmişi temiz olmasına dikkat edin. Kayıt olurken çift faktörlü kimlik doğrulama gibi güvenlik özelliklerini mutlaka aktif hale getirin.

• Aşırı Vaadlere Şüpheyle Yaklaşın: Kısa sürede olağanüstü getiri vaat eden, garanti kazanç veya sıfır risk söylemiyle pazarlanan tekliflerden kaçının. Yüksek kazanç vaatleri genellikle bir aldatmacanın parçasıdır.

• Kişisel Verilerinizi Koruyun: Cüzdan özel anahtarlarınızı, şifrelerinizi veya SMS ile gelen doğrulama kodlarınızı hiç kimseyle paylaşmayın. Banka veya borsa yetkilisi kılığında arayan kişilere itibar etmeyin; kurumlar genellikle sizden şifre istemez.

• Phishing ve Zararlı Linklere Dikkat: E-posta ve mesajlardaki linklere tıklamadan önce iki kez düşünün. Tarayıcınıza gelen sitenin gerçek domain adına bakın; harf oyunlarıyla oluşturulmuş sahte sitelere karşı tetikte olun.

• Çeşitli Araştırma Yapın: Yeni bir projeye veya coine yatırım yapmadan önce geliştirici ekibi, teknik beyaz kâğıdı (whitepaper) ve topluluk geri bildirimlerini araştırın. Projenin sosyal medya hesaplarını ve internet üzerindeki izini kontrol edin; şeffaf olmayan, geliştiricileri belirsiz projeler büyük risk taşır.

• Donanım Cüzdan Kullanın: Yüklü miktarda kripto varlığınız varsa çevrimdışı saklama imkanı veren donanım cüzdanları kullanarak borsalardaki sıcak cüzdan riskini azaltabilirsiniz.

Sonuç olarak, kripto para dünyasında karşılaşılan dolandırıcılıklar hem teknik hem hukuki açıdan karmaşık meselelerdir. Mağdurlar için süreç zorlu olsa da Türk hukuk sistemi içinde şikayet hakkı ve ceza soruşturması mekanizmaları etkin biçimde işlemektedir. Bu süreçte hak kaybına uğramamak için mağdurların vakit kaybetmeden resmi makamlara başvurması ve mümkünse alanında uzman bir hukukçudan destek alması tavsiye edilir. Unutulmamalıdır ki, bilinçli ve tedbirli hareket etmek dolandırıcılık riskini en aza indirir; buna rağmen bir suça maruz kalınması durumunda ise hukuki yollar her zaman açıktır ve adaletin sağlanması için gerekli mücadele kararlılıkla sürdürülmelidir.

Kaynakça: Kripto paralar ve dolandırıcılık konusundaki yasal değerlendirmeler çeşitli hukuk yayınlarından ve mevzuattan derlenmiştir. İlgili yasal dayanaklar Türk Ceza Kanunu (madde 157-158), Ceza Muhakemesi Kanunu (madde 158 ve devamı) ve diğer mevzuat hükümleridir. Ayrıca blockchain teknolojisi ve kripto suçlarına ilişkin istatistikler ile örnek vakalar için güncel raporlar ve akademik çalışmalar referans alınmıştırdergipark.org.trhukukvebilisimdergisi.combilalalyar.av.tr. Bu makaledeki bilgiler, İstanbul merkezli uygulamalar da dâhil olmak üzere Türkiye geneli pratiğe uygun şekilde sunulmaya çalışılmıştır. Kripto varlık alanı dinamik bir yapıya sahip olduğundan, hem teknolojik gelişmeleri hem de mevzuat değişikliklerini yakından takip etmek büyük önem taşımaktadır. Böylece hem bireyler hem de hukuk sistemi, karşılaşılan yeni tür dolandırıcılık yöntemlerine karşı hazırlıklı olabilir ve etkin çözümler geliştirebilir.