Kripto Para Avukatı: 2025 Rehberi Kripto Para Hukuku, Dolandırıcılık, Regülasyonlar ve Avukat Desteği Üzerine Kapsamlı Bir İnceleme
Kripto Para Avukatı: 2025 Rehberi
Kripto Para Hukuku, Dolandırıcılık, Regülasyonlar ve Avukat Desteği Üzerine Kapsamlı Bir İnceleme
İçindekiler
Giriş
Kripto Para Nedir? Hukuki Açıdan Tanımı
Kripto Para Hukukunun Türkiye’deki Mevcut Durumu
Kripto Paralarla İlgili Hukuki Uyuşmazlık Türleri
Kripto Para Dolandırıcılığı: Türleri ve Hukuki Çareler
Kripto Para Avukatının Rolü Nedir?
Ceza Hukuku Boyutu: Suçlar ve Yaptırımlar
Vergisel Açıdan Kripto Paralar
Sermaye Piyasası Hukuku ve Kripto Paralar
Uluslararası Hukukta Kripto Para Düzenlemeleri
Kripto Para Sözleşmeleri ve Akıllı Kontratlar
Hukuki Danışmanlık Süreci ve Avukat Seçimi
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Sonuç ve Öneriler
1. Giriş
Kripto paralar, yalnızca teknoloji ya da yatırım alanını değil, aynı zamanda hukuk dünyasını da köklü biçimde dönüştürmektedir. Bu dijital varlıkların hukuki statüsü, kullanım şekli, vergilendirilmesi ve dolandırıcılıkla mücadele gibi konular artık birer uzmanlık alanı haline gelmiştir. Tam da bu noktada devreye “kripto para avukatı” girer.
Bu rehberde, kripto paralarla ilgili her türlü hukuki süreci anlamanızı, haklarınızı korumanızı ve mağduriyet yaşamadan işlem yapabilmenizi sağlayacak tüm bilgileri bulacaksınız.
2. Kripto Para Nedir? Hukuki Açıdan Tanımı
Kripto paralar, merkeziyetsiz, şifrelenmiş dijital varlık birimleridir. Türk hukukunda henüz “kripto para”yı tanımlayan özel bir yasa bulunmasa da, çeşitli mahkeme kararları ve düzenleyici kurumların açıklamaları sayesinde bazı genel ilkeler oluşmuştur. Örneğin:
BDDK ve TCMB, kripto paraların birer "elektronik para" olmadığını açıkça belirtmiştir.
MASAK, kripto paraları suç gelirlerinin aklanması açısından “riskli varlık” kategorisine koymuştur.
Yargıtay, bazı kararlarında kripto paraları “gayri maddi malvarlığı değeri” olarak değerlendirmiştir.
3. Kripto Para Hukukunun Türkiye’deki Mevcut Durumu
2025 itibariyle Türkiye’de kripto para piyasasına yönelik düzenlemeler aşağıdaki şekilde özetlenebilir:
Yasal Tanım: Henüz özel bir yasa bulunmamakla birlikte, Gelir İdaresi Başkanlığı ve SPK açıklamaları rehber niteliğindedir.
MASAK Mevzuatı: Kripto borsalarının kullanıcıları tanıma (KYC), şüpheli işlem bildirimi (STR) ve denetim yükümlülükleri vardır.
TCMB Düzenlemesi (2021): Kripto paraların ödemelerde kullanımı yasaktır.
SPK Yaklaşımı: Kripto varlıkların bazı türleri “menkul kıymet” kapsamında değerlendirilebilir.
4. Kripto Paralarla İlgili Hukuki Uyuşmazlık Türleri
Kripto para avukatlarının en sık karşılaştığı uyuşmazlıklar şunlardır:
Kripto para dolandırıcılığı
Borsa iflası veya çökmesi sonucu zararlar
Varlıkların üçüncü kişilerce ele geçirilmesi
Sözleşme kaynaklı ihtilaflar
Vergi uyuşmazlıkları
Ceza davaları (kara para, yasa dışı bahis vb.)
5. Kripto Para Dolandırıcılığı: Türleri ve Hukuki Çareler
Başlıca Dolandırıcılık Türleri:
Pump & Dump (Şişir-Sat) Planları
Ponzi/Titan Zinciri Şemaları
Sahte ICO’lar
Kimlik Avı (Phishing) Saldırıları
Sahte Kripto Borsa Siteleri
Hukuki Süreç:
Savcılığa suç duyurusu
İhtiyati tedbir talebi
Müzekkere ile borsa kayıtlarının istenmesi
Tazminat davası açılması
6. Kripto Para Avukatının Rolü Nedir?
Kripto para avukatı; ceza, vergi, ticaret, bilişim ve sermaye piyasası hukukunu bir arada bilen, aynı zamanda teknolojik altyapıyı anlayan bir uzmanlık alanını ifade eder. Görevleri arasında:
Kripto para dolandırıcılığı mağdurlarını temsil etmek
Borsalara karşı dava açmak
Sözleşme tasarımı (örneğin NFT satış sözleşmeleri)
Kripto varlıkların miras yoluyla intikali
MASAK raporlama yükümlülüklerine uyum
7. Ceza Hukuku Boyutu: Suçlar ve Yaptırımlar
Türk Ceza Kanunu kapsamında kripto paralar üzerinden işlenen suçlar:
Nitelikli dolandırıcılık (TCK 158)
Bilişim sistemlerinin kullanılması suretiyle dolandırıcılık (TCK 244)
Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama (TCK 282)
Vergi kaçakçılığı ve kara para aklama
8. Vergisel Açıdan Kripto Paralar
Gelir İdaresi Başkanlığı’nın güncel açıklamaları kripto gelirlerinin vergilendirilebileceğini ortaya koymaktadır:
Gerçek kişi gelirleri: Değer artış kazancı (GVK m. 80)
Ticari kazanç: Faaliyet hacmi ve sıklığına göre değerlendirilir
Vergi beyanı: Beyan edilmediği durumda cezai müeyyideler uygulanır
9. Sermaye Piyasası Hukuku ve Kripto Paralar
SPK'nın 2023/28 sayılı bültenine göre, bazı kripto varlıklar menkul kıymet olabilir. Bu durumda:
İzinsiz halka arz suçtur
Yatırımcıların zararları tazmin edilebilir
Platformlar SPK lisansına tabi olabilir
10. Uluslararası Hukukta Kripto Para Düzenlemeleri
Avrupa Birliği:
MiCA Regülasyonu (2023): Kripto varlık sağlayıcıları lisansa tabi hale geldi.
AML Paketleri: Kara para aklamaya karşı sıkı yükümlülükler getirildi.
ABD:
SEC – Menkul kıymet tanımı üzerinden yetki alanı
IRS – Kripto kazançlarının vergilendirilmesi
11. Kripto Para Sözleşmeleri ve Akıllı Kontratlar
Kripto para işlemlerinde en sık karşılaşılan sözleşme türleri:
Alım-satım sözleşmeleri
Cüzdan ve borsa üyelik sözleşmeleri
Akıllı kontratlar (Smart Contracts)
NFT satış sözleşmeleri
DAO yapılarında oy hakları sözleşmeleri
Bu sözleşmelerin geçerliliği Türk Borçlar Kanunu'na göre değerlendirilmektedir.
12. Hukuki Danışmanlık Süreci ve Avukat Seçimi
Kripto para uyuşmazlıklarında avukat seçerken dikkat edilmesi gerekenler:
Blockchain ve token yapısını anlayan teknik bilgi
Kripto borsa ve sözleşmelerine hâkimiyet
Ceza ve vergi boyutlarına multidisipliner yaklaşım
Sözleşme hazırlama ve dava tecrübesi
13. Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
❓ Kripto param çalındı, geri alabilir miyim?
✅ Evet, savcılık başvurusu ve borsa kayıtları ile iade mümkündür.
❓ Kripto para kazancımı beyan etmek zorunda mıyım?
✅ Evet, belirli sınırları aşan kazançlarda vergi beyanı gerekir.
❓ Kripto para ile borç verip alamadım, dava açabilir miyim?
✅ Evet, borcun ispatı halinde Türk Borçlar Kanunu hükümleri uygulanır.
14. Sonuç ve Öneriler
Kripto para piyasası büyük fırsatlar kadar büyük riskler de içermektedir. Bu dinamik alanda işlem yapan kişilerin yalnızca yatırım danışmanları değil, aynı zamanda kripto para hukukuna hakim avukatlarla çalışmaları elzemdir. Bilhassa dolandırıcılık olaylarının artması, düzenlemelerin sıklaşması ve cezai risklerin büyümesi karşısında, önleyici hukuk hizmetleri büyük önem kazanmıştır.