Kripto Para Hukuku: Dijital Varlıklar İçin Hukuki Destek (2022)
Kripto Hukuk Desteği
📌 Kripto Para Avukatı: Dijital Varlıklar Dünyasında Hukuki Güvenceniz
✅ Kripto Para Hukuku Nedir?
Kripto para hukuku, dijital varlıkların (Bitcoin, Ethereum, NFT'ler, altcoin'ler vb.) kullanımı, alım-satımı, madenciliği, vergilendirilmesi ve bu varlıklarla ilişkili dolandırıcılık olayları gibi konuları kapsayan dinamik bir hukuk dalıdır. Türkiye'de kripto para hukuku henüz özel bir yasa altında düzenlenmemiş olsa da, kripto para avukatı, mevcut mevzuatı dijital dünyaya uygulayarak bireylerin ve şirketlerin haklarını savunur.
👩⚖️ Kripto Para Avukatı Ne Yapar?
Kripto para avukatı, dijital varlıklarla ilgili tüm hukuki süreçlerde müvekkillerine profesyonel destek sunar. Bu alanda uzmanlaşmış bir avukatın hizmet verdiği başlıca alanlar şunlardır:
1. Kripto Para Dolandırıcılığı Davaları
Kripto varlık borsalarında yaşanan hesap çalınmaları, ponzi sistemleri, sahte coin projeleri gibi dolandırıcılık olayları sonrası savcılıklara suç duyurusunda bulunulması ve ceza davalarının takibi.
2. Kripto Para Alım-Satım Sözleşmeleri
Yerli ve yabancı yatırımcılar arasında yapılan büyük ölçekli kripto para transferlerinin sözleşmeye bağlanması, uyuşmazlık durumlarında tahkim ya da dava süreçlerinin yürütülmesi.
3. Vergilendirme ve Mali Yükümlülükler
Kripto para gelirlerinin vergilendirilmesi, MASAK yükümlülüklerinin takibi ve vergi cezalarının önlenmesi için danışmanlık.
4. NFT ve Akıllı Kontratlar
NFT alım-satımı, dijital eserlerin telif hakları, blockchain üzerinde kurulan akıllı sözleşmelerin geçerliliği ve iptali gibi teknik konular.
5. Borsa Mağduriyetleri ve İcra Takipleri
Yerli veya yabancı kripto borsalarda yaşanan para çekim problemleri, iflas eden borsalarda alacaklıların haklarının korunması ve icra takiplerinin başlatılması.
📚 Kripto Para Hukuku ile İlgili Mevzuat
Türkiye'de doğrudan "kripto para yasası" bulunmasa da, kripto para avukatı aşağıdaki düzenlemeleri dijital varlıklar için yorumlar:
Türk Borçlar Kanunu
Türk Ceza Kanunu
6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu
MASAK Genel Tebliğleri
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) açıklamaları
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) kararları
Ayrıca, blockchain teknolojisi ve kripto varlıkların hukuki niteliği konusunda Anayasa Mahkemesi ve Yargıtay içtihatları da dikkate alınmaktadır.
🌍 Uluslararası Kripto Hukuku ve Türkiye
Kripto para avukatı yalnızca Türkiye içi değil, global düzeyde de faaliyet gösteren bir uzmandır. Özellikle:
ABD SEC kararları
Avrupa Birliği'nin MiCA düzenlemeleri
Binance, Coinbase, Kraken gibi global borsalara ilişkin ihtilaflar
gibi konularda da hukuki destek sunabilir. Uluslararası tahkim ve sınır ötesi kripto yatırımlarda da uzmanlık gerekir.
💡 Neden Kripto Para Avukatı ile Çalışmalısınız?
Kripto dünyası, geleneksel hukuk sistemine göre çok daha hızlı gelişiyor. Bu hız, beraberinde riskleri de getiriyor. Özellikle:
Sahte token projeleri
Kripto cüzdan hack olayları
Şirketlerin ICO ve IDO süreçleri
Yurt dışına kripto transferlerinde vergi riski
gibi durumlar ciddi mali kayıplar doğurabiliyor. Bu noktada, kripto para avukatı, teknik bilgiyi hukuki uzmanlıkla birleştirerek sizi dijital dolandırıcılıklardan korur.
🏛️ Kripto Para Davaları Nasıl Açılır?
Delil Toplanması: Cüzdan adresleri, işlem kayıtları, borsa yazışmaları
Suç Duyurusu: Savcılığa resmi başvuru
İnceleme Süreci: Bilişim Şube ve MASAK raporları
Ceza Davası: Dolandırıcılık, nitelikli hırsızlık, güveni kötüye kullanma gibi suçlardan dava açılması
Tazminat Davası: Maddi ve manevi tazminat talepleri
📞 Kripto Para Avukatıyla Nasıl İletişime Geçilir?
Eğer siz de kripto para dolandırıcılığı mağduruysanız, dijital varlıklarınızı güvence altına almak istiyorsanız ya da yasal olarak kripto para yatırımı yapmak istiyorsanız, bir kripto para avukatı ile mutlaka iletişime geçin. Bilal Alyar Hukuk Bürosu, dijital varlıklar konusunda Türkiye’nin en yetkin hukuki danışmanlık hizmetini sunmaktadır.
🚀 Sonuç: Dijital Varlıklarda Hukuki Korumanız Hazır
Kripto para hukuku her geçen gün daha da önem kazanıyor. Dijital paralarla ilgili yaşanabilecek her türlü hukuki sorunda, deneyimli bir kripto para avukatı ile çalışmak, hem maddi varlıklarınızı hem de kişisel güvenliğinizi korumanın en etkili yoludur.
🎯 Sıkça Sorulan Sorular
Kripto para kullanmak Türkiye'de yasal mı?
Evet. Kripto paraların kullanımı yasaktır demek yanlış olur. Ancak ödeme aracı olarak kullanılmaları sınırlandırılmıştır.
Kripto para gelirleri vergilendiriliyor mu?
Evet, vergiye tabi olabilir. Özellikle düzenli ve yüksek kazanç sağlayan yatırımcıların vergi beyanında bulunmaları gerekebilir.
Borsada param kayboldu, ne yapmalıyım?
Hemen bir kripto para avukatı ile iletişime geçip delil toplamalı, savcılığa suç duyurusunda bulunmalısınız.
📘 KRİPTO PARA AVUKATI (TAM KİTAP)
📖 GİRİŞ
Kripto Para Avukatlığı: Yeni Bir Hukuk Disiplininin Doğuşu
1. Kripto Varlıkların Hukuku Değiştiren Gücü
Blokzincir teknolojisi, 2009 yılında Bitcoin’in doğuşuyla birlikte yalnızca dijital paraların değil, aynı zamanda bilgi, değer ve güvenin yeni bir düzlemde aktarılmasını mümkün kılan devrimsel bir sistem olarak karşımıza çıktı. Bu devrim, sadece finans sektörünü değil, doğrudan doğruya hukukun normatif yapısını ve işleyişini de dönüştürdü.
Özellikle son 5 yıl içerisinde dijital varlıklar, yatırım araçları, sözleşme platformları ve merkeziyetsiz otonom organizasyonlar (DAO) gibi yeni yapılar, hukuki düzenlemeler açısından belirsizlikler ve fırsatlar doğurdu. İşte bu ortamda, hukukçulara düşen görev yalnızca mevzuatı takip etmek değil; mevzuat boşluklarını dolduracak yaratıcı çözümler üretmek ve yeni teknolojilere hukuki perspektiften yorum getirmek oldu.
2. Kripto Para Avukatlığı Ne Demektir?
Kripto para avukatlığı, dijital varlıklar alanında ortaya çıkan hukuki ihtilafların çözümünde, regülasyon uyum süreçlerinde ve sözleşmesel yapıların oluşturulmasında uzmanlaşmış bir hukuk disiplinidir. Bu alan yalnızca özel hukuk ilişkilerini değil; ceza hukuku, vergi hukuku, ticaret hukuku, bilişim hukuku ve uluslararası hukuk gibi birçok alanla doğrudan ilişkilidir.
Bu bağlamda bir kripto para avukatı:
Token satış sözleşmelerini yazar, analiz eder.
Kripto dolandırıcılıklarında mağduru veya şüpheliyi temsil eder.
Kripto borsa veya platformlara hukuki danışmanlık verir.
Blokzincir üzerinde işlem takibi yapabilir.
Dijital delil elde etme, sunma ve yorumlama becerisine sahiptir.
3. Yeni Avukat Tipolojisi: Hukuk + Teknoloji
Geleneksel hukuk eğitimi, her ne kadar sağlam bir altyapı sunsa da, kripto dünyasında karşılaşılan sorunlara çözüm üretmekte çoğu zaman yetersiz kalmaktadır. Çünkü bu dünyada:
Hukuki sorunun teknik bir karşılığı vardır.
Dolandırıcılık iddiası varsa, blokzincir verileri ile analiz edilmelidir.
Sözleşme hazırlanacaksa, bu sözleşme “akıllı” (smart contract) olabilir.
Yatırım yapılacaksa, token’ın hukuki niteliği (utility/security) doğru belirlenmelidir.
Bu da demektir ki: Kripto para avukatı aynı zamanda teknik düşünebilen, kodu anlamasa da yorumlayabilen, dijital ortamda delil üretebilen bir hukukçudur.
4. Türkiye’de Kripto Hukuku Neden Avukatlık Alanına Dönüşüyor?
Türkiye, dünyada kripto para yatırımında ilk sıralarda yer almasına rağmen, bu alandaki mevzuat boşluğu, artan kripto dolandırıcılığı vakaları, regülasyona uyum ihtiyacı, vergi tartışmaları ve uluslararası etkileşimli projeler nedeniyle yeni bir hukuki uzmanlık alanını zorunlu kılmıştır.
Bazı örnekler:
Birçok Türk yatırımcı, yurt dışı kripto borsalarında dolandırılmış ancak nasıl hukuki yol izleyeceğini bilmemektedir.
Yerli projeler, ICO veya IDO süreçlerinde hangi yükümlülüklere tabi olduğunu analiz edememektedir.
Borsalar, MASAK yükümlülüklerini doğru uygulayamadıkları için ağır yaptırımlarla karşı karşıya kalmaktadır.
Savcılıklarda kripto dolandırıcılığına dair dosya sayısı her geçen gün katlanarak artmaktadır.
Bu nedenlerle, kripto hukuku bir lüks değil; artık bir zorunluluk hâline gelmiştir.
5. Bu Kitabın Amacı Nedir?
Bu kitap; kripto hukukunun teorik altyapısını sağlamlaştırmak, uygulamada karşılaşılan sorunlara çözüm sunmak ve meslektaşlara doğrudan kullanabilecekleri pratik bir rehber sunmak amacıyla hazırlanmıştır.
Ayrıca:
Avukatlara teknik okuryazarlık kazandırmak,
Savunma ve danışmanlık süreçlerinde hangi stratejilerin işe yaradığını göstermek,
Uluslararası regülasyonları ve Türkiye’ye etkilerini incelemek,
Henüz oluşmamış içtihatları, öngörüsel hukuk anlayışıyla yapılandırmak,
Geleceğin hukuk dünyasında avukatın rolünü tartışmak,
hedeflenmiştir.
6. Kitabın Hedef Kitlesi Kimdir?
Ceza hukukçuları (özellikle siber suçlara bakanlar)
Ticaret ve sözleşmeler hukukçuları
Start-up danışmanları ve şirket avukatları
Vergi ve finans hukuku uzmanları
Uyum (compliance) alanında çalışan hukukçular
Yeni bir alanda uzmanlaşmak isteyen genç avukatlar
Kriptoya ilgi duyan hukuk öğrencileri
Akademik araştırma yapmak isteyen yüksek lisans/doktora öğrencileri
7. Kitabın Yöntemi ve Kaynakları
Bu kitap hazırlanırken şu temel yöntemler kullanılmıştır:
Pozitif hukuk analizi: Mevcut yasal düzenlemeler ve eksiklikler
Karşılaştırmalı hukuk: ABD, AB, Japonya gibi ülkeler
Yargı kararları analizi: Türk içtihatları ve emsal kararlar
Senaryo ve vaka çözümü: Pratikte karşılaşılabilecek olaylar
Regülasyon taraması: MASAK, SPK, BDDK kararları
Teknik açıklamalar: Blokzincir, smart contract, cüzdan teknolojisi
8. Kitabın Yapısı
Kitap toplam 6 ana bölümden oluşmaktadır:
Kripto Paranın Hukuki Niteliği
Türkiye’de Kripto Para Mevzuatı
Kripto Para Avukatlığının Alanları
Kripto Dolandırıcılıkları ve Ceza Sorumluluğu
Teknik Bilgi ile Hukukun Entegrasyonu
Etik, Uyum ve Geleceğin Avukatlığı
Her bölüm kendi içinde onlarca alt başlıkla derinleştirilmiş ve her biri bağımsız bir referans kaynağı olabilecek şekilde kurgulanmıştır.
9. Neden Bu Alan Bugün?
📌 Çünkü kripto paralar artık yalnızca yatırım aracı değil; aynı zamanda suç işleme vasıtası, bir ticaret biçimi, bir değer transfer sistemi ve dijital kimlik aracıdır.
📌 Çünkü “token” sadece bir varlık değil, bazen bir şirket hissesi, bazen bir aidiyet göstergesi, bazen de bir oy hakkıdır.
📌 Çünkü avukat, artık sadece dava açan değil; dijital sistemleri analiz eden, delil bulan, teknik metinleri yorumlayan bir hukuk teknisyeni olmak zorundadır.
📘 BÖLÜM 1
KRİPTO PARANIN HUKUKİ NİTELİĞİ
Kavramsal Temeller, Mevzuat Analizi, Doktrin ve Uygulama Perspektifi
1.1 Kripto Para Nedir? Hukuki Tanım Sorunu
Kripto para, temelde dağıtık bir ağ üzerinde çalışan, merkezi bir otoriteye bağlı olmayan, kriptografiyle güvenliği sağlanmış dijital varlıklardır. Ancak hukuki açıdan bakıldığında, kripto paranın tam olarak ne olduğu hâlâ birçok ülkede tartışmalı bir konudur.
1.1.1 Kripto Para ile İlgili Temel Özellikler
Merkeziyetsizlik: Hiçbir devlet, banka ya da kuruluş tarafından yönetilmez.
Blokzincir Tabanlılık: İşlemler zincirleme biçimde kaydedilir, değiştirilemez.
Kriptografi Kullanımı: İşlemler şifrelenir ve anonim hale getirilir.
Global Kullanım: İnternet bağlantısı olan herkes erişebilir.
Geriye Dönük Takip: İşlem geçmişi açıkça görülebilir (transparency).
1.1.2 Tanım Sorununun Kaynağı
Kripto para, mevcut hukuki kategorilerin (mal, para, menkul kıymet, elektronik para vb.) hiçbirine birebir uymadığı için tanımı net değildir. Bu da regülasyonlar açısından büyük bir sorun doğurur. Örneğin:
“Para” sayılırsa Merkez Bankası kontrolü gerekir.
“Menkul kıymet” sayılırsa SPK düzenlemelerine tabidir.
“Elektronik para” olarak yorumlanırsa 6493 sayılı Kanun kapsamına girer.
Türkiye’de henüz pozitif hukukta bir “kripto varlık” tanımı yer almamaktadır. Ancak 16 Nisan 2021 tarihli ve 31456 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmamasına Dair Yönetmelik” şu tanımı yapmıştır:
“Kripto varlık: Dağıtık defter teknolojisi veya benzer bir teknoloji kullanılarak dijital olarak oluşturulan, dağıtık ağ üzerinden dağıtılan, ancak itibari para, kaydi para, elektronik para, ödeme aracı veya menkul kıymet olmayan dijital varlık.”
Bu tanım, kripto varlıkları herhangi bir mevcut kategoriye sokmaktan ziyade, mevcut kategorilerin dışında tutarak yeni bir alan açmaktadır.
1.2 Hukuki Nitelik Tartışması: Mal mı? Para mı? Kıymet mi?
Bu bölümde kripto paraların aşağıdaki statülerle değerlendirilip değerlendirilemeyeceği tartışılacaktır.
1.2.1 “Mal” Sayılabilir mi?
Türk Borçlar Kanunu’na göre mal, ekonomik değeri olan ve satımına elverişli olan her türlü varlıktır. Kripto paralar, alınıp satılabilir oldukları, ekonomik değer taşıdıkları ve alım-satım işlemleriyle el değiştirdikleri için “mal” sayılabilir.
📌 Görüş: Öğretide ağırlıklı olarak kripto varlıkların “gayri maddi mal” olduğu yönünde görüş hakimdir.
1.2.2 “Para” Sayılabilir mi?
Para olmanın kriterleri:
Devlet tarafından ihraç edilme (itibari para)
Ödeme aracı olarak genel kabul görme
Nominal değere sahip olma
Kripto paralar devlet tarafından ihraç edilmediğinden bu kriterleri sağlamaz. Bu nedenle Merkez Bankası ve BDDK da kripto paraları “para” olarak görmemektedir.
📌 Yorum: Kripto paralar “para” değil, “paraya benzeyen” dijital varlıklardır.
1.2.3 “Elektronik Para” mıdır?
6493 sayılı Kanun’a göre elektronik para:
İtibari para karşılığı ihraç edilir.
Elektronik ortamda saklanır.
Ödeme aracı olarak kullanılır.
Kripto paralar itibari para karşılığı değildir, sabit bir değeri yoktur. Bu yüzden Türkiye’de BDDK, kripto paraların elektronik para olmadığını açıkça belirtmiştir.
1.3 Token Türleri ve Hukuki Sonuçları
Kripto dünyasında her dijital varlık “coin” değildir. Özellikle token terimi altında birçok türde dijital varlık üretilmektedir. Hukuki değerlendirmede, token türünün doğru tespiti kritiktir.
1.3.1 Utility Token (Kullanım Amaçlı)
Belirli bir platformda hizmet ya da ürün almak için kullanılan token’lardır. Genelde menkul kıymet sayılmazlar. ICO’larda en çok karşılaşılan türdür.
1.3.2 Security Token (Yatırım Amaçlı)
Yatırım getirisi vaadi içeren, ortaklık, temettü veya alacak hakkı veren token’lardır. SPK mevzuatına göre “menkul kıymet” olarak değerlendirilebilir.
🔍 SPK Uyarısı (2018): “Kripto paraların yatırım aracı olarak sunulması durumunda, menkul kıymet tanımına girme ihtimali bulunur.”
1.3.3 Stablecoin
Genellikle dolar gibi itibari paralara endeksli, fiyatı sabit tutulan token’lardır. Fiyat istikrarı açısından ödeme aracı olarak kabul edilmeye en yakın türdür.
1.3.4 NFT (Non-Fungible Token)
Benzersiz, değiştirilemez dijital varlıklardır. Sanat eserleri, dijital koleksiyonlar, oyun içi varlıklar NFT ile temsil edilebilir. Türk hukukunda henüz net bir tanım veya düzenleme bulunmamaktadır.
1.4 Uluslararası Düzenlemelerle Karşılaştırmalı Hukuk
1.4.1 ABD
SEC (Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu): Yatırım getirisi vaat eden tokenları menkul kıymet olarak sınıflandırır (Howey Testi).
CFTC (Emtia Vadeli İşlem Komisyonu): Kripto paraları “emtia” olarak tanımlar.
IRS (Gelir İdaresi): Kripto gelirlerini vergilendirir.
1.4.2 Avrupa Birliği (AB)
2023’te kabul edilen MiCA Regülasyonu (Markets in Crypto-Assets) ile tüm üye ülkeler için bağlayıcı bir çerçeve oluşturulmuştur.
Token sınıflandırması yapılmış ve kripto varlık hizmet sağlayıcılarına lisans zorunluluğu getirilmiştir.
AB yaklaşımı bütüncül ve ilerici kabul edilmektedir.
1.4.3 Japonya
Kripto paralar, “ödeme aracı” olarak tanımlanır.
FSA (Finansal Hizmetler Kurumu) tarafından denetlenir.
Kripto para borsaları lisans almak zorundadır.
1.5 Hukuki Tanımsızlığın Sonuçları
Uygulamada farklı yargı kararları çıkabilir.
Vergilendirme, ceza hukuku ve alacak tahsili süreçlerinde belirsizlik yaratır.
Yatırımcı korunması eksik kalır.
Yerli projelerin regülasyon riski artar.
Avukatlar arasında yorum farklılıkları doğar.
1.6 Sonuç ve Değerlendirme
Kripto paraların hukuki tanımı ve niteliği, sadece teorik bir mesele değil, uygulama pratiğini doğrudan etkileyen kritik bir sorudur.
Avukatların bu konuda görüş oluşturabilmesi için teknik yapı ile hukuki kavramları birlikte değerlendirmesi gerekir.
Regülasyon eksikliği içinde çalışan bir hukukçu olarak kripto para avukatı, doktriner donanımı ve içtihat takibi ile boşluğu doldurmalıdır.
📘 BÖLÜM 2
TÜRKİYE’DE KRİPTO PARA MEVZUATI
Düzenlemeler, Kurumların Rolü, Mevzuat Açıkları ve Uyum Süreçleri
2.1 Türkiye'de Kripto Para Mevzuatının Tarihçesi ve Gelişimi
Türkiye’de kripto paralara ilişkin ilk ciddi hukuki tartışmalar 2017 yılında, Bitcoin’in dünya genelinde yaygın olarak yatırım aracı olarak kullanılmaya başlamasıyla kamuoyuna yansıdı. O dönemde hem regülatör kurumlar hem yargı organları konuya temkinli yaklaştı.
Ancak 2021 yılında Thodex skandalı, ardından gelen diğer yerli borsa krizleri ve yatırımcı mağduriyetleri, devletin bu alanda aktif bir düzenleme ihtiyacını ortaya koydu. Henüz kapsamlı bir “Kripto Para Kanunu” çıkarılmış değil, ancak farklı kurumsal düzenlemeler ile alan sınırlı da olsa çerçevelenmiş durumda.
Başlıca Düzenleyici Kurumlar:
Merkez Bankası (TCMB)
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK)
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK)
Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK)
Hazine ve Maliye Bakanlığı
2.2 TCMB ve 16 Nisan 2021 Tarihli Yönetmelik
TCMB tarafından çıkarılan ve Resmî Gazete’de yayımlanan “Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmamasına Dair Yönetmelik” bu alandaki ilk doğrudan düzenlemedir.
Yönetmeliğe göre:
Kripto varlıklar bir ödeme aracı olarak kullanılamaz.
Kripto varlıklarla ödeme hizmeti sunulamaz.
Ödeme ve elektronik para kuruluşları, kripto varlıklar için hizmet sağlayamaz.
Bu düzenleme, kripto varlıkların “para” olmadığını ve ödeme sistemine entegre edilmesini istemeyen bir yaklaşımı ortaya koyar.
2.3 BDDK Yaklaşımı
BDDK, 2021 yılında kripto para alım-satımı için kredi kartı ve banka aracılığıyla yapılan ödemeleri sınırlandırdı. Kurumun genel yaklaşımı, kripto paraların finansal sistem dışında kalması yönündedir.
BDDK Görüşü (2021): “Kripto paralar, BDDK denetiminde değildir ve herhangi bir resmi garanti altına alınmamaktadır.”
2.4 MASAK Rehberi ve Uyumluluk Yükümlülükleri
En detaylı düzenlemelerden biri, MASAK tarafından 1 Mayıs 2021’de yayımlanan “Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıları İçin Rehber” ile getirilmiştir.
Bu rehberle:
Kripto para borsaları, “yükümlü kuruluş” sayıldı.
Kimlik tespiti, şüpheli işlem bildirimi, veri saklama, eğitim ve denetim yükümlülükleri getirildi.
Uyumsuzluk halinde 5549 sayılı Kanun uyarınca 4.000.000 TL’ye kadar idari para cezası uygulanabileceği belirtildi.
Bu, pratikte Türkiye’de kripto para borsalarının “finansal kuruluş gibi” işlem görmesinin önünü açtı.
2.5 SPK’nın Rolü ve Belirsizliği
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), özellikle security token niteliği taşıyan varlıklar söz konusu olduğunda yetki alanını kullanmaktadır. Ancak SPK, her token’ın “menkul kıymet” olmadığını, her projenin SPK iznine tabi olmayabileceğini de belirtmiştir.
SPK Bülteni (2018): “Yatırım vaadi taşıyan token satışlarında, Kurul’un düzenlemelerine tabi olunabilir.”
SPK’nın Sorumluluk Alanları:
Yatırım amaçlı tokenlar (STO) → Denetim alanı
Halka açık projelerde izinsiz ihraç → Yaptırım konusu
Yatırımcı bilgilendirme sorumluluğu → Zorunluluk
2.6 Vergilendirme Rejimi: Belirsizlikler ve Uygulama Sorunları
Türkiye’de kripto para gelirleri için özel bir vergilendirme yasası yoktur. Ancak Gelir İdaresi Başkanlığı, kripto varlıklardan elde edilen gelirlerin vergilendirilebilir olduğunu açıklamıştır.
Mevcut Vergi Rejimine Göre:
Sürekli yapılan işlemler → Ticari kazanç sayılabilir.
Ara sıra yapılan işlemler → Diğer kazanç ve iratlar kapsamında beyana tabi olabilir.
Kripto madenciliği → Serbest meslek/emeğe dayalı gelir olarak vergilendirilebilir.
📌 Sorun: Vergi matrahı ve işlem kayıtları nasıl tespit edilecek? Borsa verileri yetmezse, zincir üzerindeki işlemlerin hukuki geçerliliği nasıl sağlanacak?
2.7 Yargı Uygulamaları ve Mevzuat Açıkları
Türk yargısı, kripto varlıklarla ilgili davalarda hâlâ tanım ve rejim belirsizliği nedeniyle somut olay bazlı kararlar vermektedir.
Örnek Yargı Kararları:
Yatırım vaadiyle coin satışı yapan kişi hakkında TCK 157/158 kapsamında dolandırıcılık hükmü verilmiştir.
Kripto para ile kira ödemesi yapılan sözleşmenin ifa edilmeyen kısmı için TBK genel hükümleri uygulanmıştır.
Boşanma davasında kripto varlıkların mal rejimi kapsamında değerlendirilebileceğine dair ilk derece mahkemesi kararı verilmiştir.
Bu kararlar hâlâ içtihat niteliği kazanmamıştır, dolayısıyla uygulamada büyük çeşitlilik söz konusudur.
2.8 Türkiye’nin Regülasyon Yol Haritası
2023 Yılı Hedefleri:
Hazine ve Maliye Bakanlığı, kripto varlık düzenleme taslağı hazırlıklarını sürdürmektedir.
MiCA benzeri bir modelle lisanslı hizmet sağlayıcılık, token sınıflandırması ve vergi rejimi oluşturulması planlanmaktadır.
Beklenen Regülasyonlar:
Kripto varlık tanımı ve türleri
Lisans zorunluluğu ve denetim
Yatırımcı koruma mekanizmaları
Vergi bildirim sistemi
Cezai yaptırımlar (kara para aklama, izinsiz ihraç)
2.9 Sonuç ve Değerlendirme
Türkiye’de kripto para alanı mevzuatsız değildir, ancak bütüncül ve sistematik bir mevzuattan yoksundur.
MASAK ve TCMB gibi kurumlar, kripto dünyasını sınırlı çerçevede regüle etmeye çalışmakta, ancak bu çaba tüm hukuki boşlukları kapatmamaktadır.
Kripto para avukatı, bu düzenlemeleri çok iyi bilmeli, mevzuatın dışına taşmadan danışmanlık ve dava yönetimi gerçekleştirmelidir.
📘 BÖLÜM 3
KRİPTO PARA AVUKATLIĞININ ALANLARI
Danışmanlık, Sözleşme, Ceza Davaları, Uyuşmazlık Yönetimi ve Alternatif Çözümler
3.1 Kripto Hukuk Danışmanlığı: Avukatın Proaktif Rolü
Kripto hukukunda danışmanlık, yalnızca klasik şirket danışmanlığı gibi değil, aynı zamanda teknolojik riskleri hukuki perspektifle yönetme sürecidir. Bu danışmanlık üç temel gruba yöneliktir:
A. Proje Geliştiriciler (Startuplar)
ICO/IDO sürecinde hukuki altyapı kurmak
Whitepaper hazırlamak ve mevzuata uyarlamak
Tokenomics tasarımında SPK ve MASAK uyumluluğu
Akıllı sözleşme ve teknik altyapı risk analizleri
Yurt dışı yatırımcıya yönelik düzenlemeler
B. Yatırımcılar
Token alımı öncesi sözleşme incelemesi
Projenin gerçekliği ve dolandırıcılık riski değerlendirmesi
Fon kayıplarında delil sunumu ve tazminat stratejisi
C. Kripto Borsaları
MASAK’a uyum süreci (KYC-AML altyapısı)
Hukuki risk raporlaması
Kullanıcı sözleşmelerinin düzenlenmesi
Lisanslama ve idari denetim süreçleri
📌 Kripto avukatı burada adeta “hukuki CTO” gibi çalışır: hem teknik süreci hem hukuku yönetir.
3.2 Sözleşme ve Belgeler: ICO’dan NFT’ye
Kripto hukukunda avukat, birçok yeni sözleşme tipiyle karşılaşır. Bu sözleşmelerin büyük kısmı klasik borçlar hukuku şablonlarına uymaz; özel yorum ve yapı gerektirir.
Başlıca Kripto Sözleşme Türleri:
ICO/IDO Satış Sözleşmeleri
(Token alımı, proje taahhütleri, risk beyanı içerir)Tokenomics Belgeleri
(Token dağılımı, kilitlenme süresi, kullanım senaryoları)Whitepaper Hukuki Gözden Geçirme
(Piyasa vaadiyle menkul kıymet yaratılıyor mu?)Akıllı Sözleşme Danışmanlığı
(Kod metni ile hukuki metin örtüşüyor mu?)Borsa Kullanıcı Sözleşmeleri
(İptal, bloke, iade, emir gerçekleşme şartları açık mı?)
Örnek: Bir NFT platformu için hazırlanan “dijital sanat eseri telif sözleşmesi” hem fikri mülkiyet hukuku hem de borçlar hukuku bakımından özgünlük gerektirir.
3.3 Ceza Hukuku: Dolandırıcılık, Siber Suçlar, Aklama
Kripto suçları artık Türk ceza sisteminde olağan hale geldi. Kripto para avukatının bu dosyalarda rolü, hem mağduru hem de sanığı temsil etmede teknik bilgiyle harmanlanmış bir uzmanlık gerektirir.
Başlıca Suç Tipleri:
Ponzi Şemaları (Kripto ile yüksek kazanç vaadi)
Rug Pull (Projenin aniden fonlarla kaçması)
Phishing/SIM Swap (Kullanıcı cüzdanına saldırı)
Kara Para Aklama (TCK 282) (Kripto ile transfer)
Nitelikli Dolandırıcılık (TCK 158)
Sahtecilik ve Bilişim Suçları (TCK 244, 245, 204)
Ceza Avukatının Görevleri:
Cüzdan adresi ve zincir verileri ile dolandırıcılığı ispatlama
MASAK, borsa ve zincir verilerini delil olarak sunma
IP, e-posta ve SMS bilgilerini talep etme
Soruşturma evresinde teknik bilirkişilik talebi
📌 Kripto dosyalarında yalnızca hukuk değil; Etherscan, Binance API kayıtları, Discord yazışmaları gibi teknik deliller de dosya içine girer.
3.4 Ticari Uyuşmazlıklar: Kripto İle Alım-Satım, Hizmet ve Kira
Kripto para ile yapılan işlemler, her geçen gün artıyor. Bu işlemler neticesinde uyuşmazlık çıktığında avukat, genellikle “bu sözleşme geçerli mi?”, “ödeme yapılmış sayılır mı?” sorularıyla karşılaşır.
Sık Görülen Uyuşmazlık Konuları:
Kripto ile yapılan hizmet sözleşmelerinde ifa sorunu
(Hangi tarih esas alınacak? Kripto değeri mi TL karşılığı mı?)Kripto ile ödenen kira sözleşmeleri
(Kira tespiti, geçerlilik, icra süreci)Borsa ile kullanıcı arasındaki sözleşme ihlali
(Emir gerçekleşmeme, aniden likidasyon, fon dondurma)Alıcı-satıcı arasındaki token alışverişi
(Yüz yüze yapılan kripto takası sonrası dolandırıcılık)
Borçlar Hukuku Açısından Sorular:
Kripto ödeme “para borcu” mudur?
Kripto ile yapılan ödeme nasıl ispatlanır?
Sözleşmede “kripto ile ödeme” geçerli midir?
3.5 Alternatif Uyuşmazlık Çözümü: Arabuluculuk ve Tahkim
Kripto hukukunda taraflar genellikle hızlı ve mahrem çözümler arar. Bu nedenle arabuluculuk ve tahkim, etkin çözüm yollarıdır. Özellikle uluslararası kripto sözleşmelerinde “blokzincir tahkimi” dahi kullanılmaya başlanmıştır.
Arabuluculuğa Uygun Kripto Uyuşmazlıkları:
Kullanıcı-borsa arasındaki zarar uyuşmazlıkları
Token tesliminde gecikme/tamamlama ihtilafları
NFT platformlarında eser sahipliği sorunları
Launchpad projelerinde yatırımcı anlaşmazlıkları
Uluslararası Tahkim
Singapur, İsviçre, Dubai merkezli tahkim merkezleri kripto dosyaları almaktadır.
“Lex Cryptographia” (blokzincir içi hukuk) yaklaşımı gelişmektedir.
Merkeziyetsiz tahkim (örneğin Kleros DAO gibi) platformları deneysel olarak çalışmaktadır.
📌 Türkiye'de henüz yerleşmemiş olsa da, gelecekte kripto tahkimi ayrı bir hukuk disiplini haline gelecektir.
3.6 Sonuç ve Değerlendirme
Kripto para avukatlığı; yalnızca dava takip etmek değil, sözleşme hazırlamak, danışmanlık vermek, projeye yön vermek ve ceza dosyalarını teknik düzeyde analiz edebilmeyi gerektirir.
Her bir alt alan kendi içinde derinleşmekte; “NFT avukatı”, “ICO danışmanı”, “borsa vekili” gibi spesifik uzmanlıklar doğmaktadır.
Bu alanlarda başarılı olmak için hem hukuk bilgisi, hem teknik analiz kabiliyeti, hem de mevzuat ve piyasa takibi gereklidir.
📘 BÖLÜM 4
KRİPTO DOLANDIRICILIKLARI ve CEZA SORUMLULUĞU
Suç Tipleri, Yargı Uygulamaları, Delil Yönetimi ve Avukatın Rolü
4.1 Kripto Piyasalarında En Yaygın Dolandırıcılık Türleri
Kripto paraların merkeziyetsiz, anonim ve sınır ötesi yapısı, kötü niyetli kişiler için cazip bir ortam yaratmaktadır. Özellikle teknik bilgi eksikliği olan yatırımcılar kolayca mağdur edilebilmektedir.
4.1.1 Ponzi Şemaları (Zincirleme Getiri Vaatleri)
Eski yatırımcılara, yeni yatırımcılardan gelen fonla ödeme yapılır.
“%20 sabit gelir”, “ayda 2x kazanç” gibi vaatlerle kullanıcılar kandırılır.
Para toplama eylemi izinsiz sermaye piyasası faaliyeti olarak da değerlendirilebilir.
TCK 158/1-f (Ticari faaliyet görüntüsü altında dolandırıcılık) uygulanır.
4.1.2 Rug Pull (Projenin Fonları Alıp Kaçması)
Genellikle bir DeFi veya token projesi geliştirilir.
Yatırımcılar token alır, likidite havuzuna katkı yapar.
Geliştirici tüm fonları boşaltır ve projeyi terk eder.
Suç; nitelikli dolandırıcılık, güveni kötüye kullanma ve hatta kara para aklama suçlarını içerebilir.
4.1.3 Exit Scam (ICO Sahtekârlığı)
Sözde bir ICO süreci başlatılır, whitepaper hazırlanır.
Token satışı yapılır, hedeflenen fon toplanır.
Ardından tüm proje silinir, web sitesi kapanır.
SPK açısından izinsiz menkul kıymet ihracı ve TCK 158 açısından dolandırıcılık değerlendirmesi yapılır.
4.1.4 Phishing ve SIM Swap
Mağdurun cüzdanına veya borsa hesabına erişmek için e-posta/SMS yoluyla sahte bildirimler yapılır.
Ya da GSM operatörü kandırılarak SIM kart ele geçirilir ve 2FA doğrulama aşılır.
TCK 244-245 (bilişim sistemine girme, verileri yok etme) hükümleri uygulanır.
4.2 Yargı Kararları ve Uygulama Örnekleri
Henüz kripto paralarla ilgili çok sayıda Yargıtay kararı bulunmasa da, ilk derece ve bölge adliye mahkemeleri tarafından çeşitli değerlendirmeler yapılmaktadır.
Örnek Kararlar:
Ponzi ile coin satışı yapan kişi hakkında TCK 157-158 kapsamında nitelikli dolandırıcılık suçu sabit görülmüştür. (İstanbul Ağır Ceza Mahkemesi, 2022)
Yatırımcıdan kripto karşılığı fon alıp teslim etmeyen kişi, emniyet tespiti ile cüzdan takibi yapılarak yakalanmış; delil olarak blokzincir işlem geçmişi kullanılmıştır.
Kripto borsasına KYC yapılmadan giriş sağlayan şüpheli, MASAK yükümlülükleri açısından da soruşturulmuştur.
📌 Yorum: Her olayda kripto paranın niteliği (mal/parasal değer) mahkemeler tarafından somut olayın şartlarına göre değerlendirilmekte, içtihat oluşumu henüz tamamlanmamıştır.
4.3 Mağdur Temsili ve Delil Toplama Süreci
Kripto suçlarında mağdurların zararının telafisi, avukatın teknik bilgi ile hukuki becerisini birleştirmesiyle mümkündür. Bu süreçte:
A. İlk Aşamalar
İhbar veya suç duyurusu hazırlanır.
Borsa kayıtları, varsa e-posta/SMS kayıtları toplanır.
Blokzincir işlem takibi yapılır (Etherscan, BSCScan vb.)
B. Delil Elde Etme Araçları
İşlem hash’leri ve blok numarası
Cüzdan adresleri
Borsa giriş IP adresleri
Cüzdandan cüzdana yapılan transfer zamanları
Avukat gerekirse bilirkişi atanmasını talep eder.
C. Tazminat Yolları
Ceza davasına katılma dilekçesi ile mağduriyet beyanı
Ayrı olarak haksız fiile dayalı tazminat davası
Tokenların iadesi için istirdat davası
4.4 Şüpheli Müdafiiliği: Teknik Dosyada Etkili Savunma
Şüpheli konumundaki kişi bakımından, savunma stratejisi sadece hukuk temelli değil; teknik olarak da güçlü olmalıdır.
Sık Rastlanan Savunma Senaryoları:
“Ben sadece işlem platformu kurdum, likiditeyi yöneten DAO idi.”
“Token satışı sırasında risk uyarısı yaptım, yatırım taahhüdü vermedim.”
“Borsa hacklendi, benim hatam değil.”
Müdafiinin Yapması Gerekenler:
Whitepaper ve sözleşme metinlerini analiz etmek
Teknik altyapının açıklarını göstermek
Zararı doğuran olayda sanığın yetkisi ve kastını tartışmak
Elde edilen kripto varlıkların nereye aktarıldığını zincirden takip etmek
4.5 Avukatın Teknik Rolü: Dijital Delillerin Kullanımı
Dijital delil yönetimi, kripto avukatının ayırt edici niteliğidir. Aşağıdaki araçlar mutlaka kullanılmalıdır:
Blokzincir Explorer’lar (Etherscan, Solana Explorer, Tronscan)
İşlem geçmişi raporları (Tx history, transfer listeleri)
MetaMask log kayıtları, borsa e-posta kayıtları
Bilirkişi raporları ile işlem doğrulama
Delil Sunumunda Dikkat Edilecekler:
Ekran görüntüsü değil, işlem hash’li URL sunulmalı
Varsa video kayıtları, e-imzalı zaman damgası ile saklanmalı
Dijital delil zinciri (chain of custody) kurulmalı
4.6 Borsaların Ceza ve Hukuki Sorumluluğu
Kripto para borsaları, sadece “aracı platform” değil; aktif sorumluluk taşıyan kuruluşlardır. Aşağıdaki durumlarda sorumluluk doğabilir:
A. İdari Sorumluluk (MASAK)
KYC eksikliği
Şüpheli işlem bildiriminde ihmal
Yükümlülüklere aykırılık → İdari para cezası
B. Hukuki Sorumluluk
Güvenlik açıkları nedeniyle zarar doğması
İşlem gerçekleştirmeme, fon bloke etme
Hatalı emir eşleşmesi
C. Ceza Sorumluluğu
Kara para transferine göz yumma
Yatırımcıları kasıtlı zarara uğratma
Dolandırıcılığa iştirak
📌 Önemli: Borsaya karşı açılacak davalarda, Tüketici Mahkemesi mi yoksa Ticaret Mahkemesi mi yetkilidir? Her olayda ayrı değerlendirme gerekir.
4.7 Sonuç ve Değerlendirme
Kripto dolandırıcılıkları hem yaygınlaşmakta hem karmaşıklaşmaktadır.
Avukatın hem mağduru hem şüpheliyi temsil edebilmesi için teknik okuryazarlığı olmalıdır.
Blokzincir üzerindeki deliller; klasik delil kavramlarının ötesine geçer.
SPK, MASAK ve savcılık koordinasyonu artık ceza dosyalarında vazgeçilmezdir.
Hukuki süreç sadece dava değil; veri, analiz, savunma ve delil inşasını kapsar.
📘 BÖLÜM 5
TEKNİK BİLGİ ve HUKUKUN ENTEGRASYONU
Blokzincir Mekanizmaları, Akıllı Sözleşmeler, Delil Analizi ve Dijital Sorgulama
5.1 Kripto Avukatı İçin Teknik Okuryazarlık Neden Gereklidir?
Kripto para avukatı, bir bilişim mühendisi olmak zorunda değildir. Ancak davanın merkezindeki dijital işlemleri anlayacak, açıklayacak ve yorumlayacak düzeyde teknik okuryazarlığa sahip olmalıdır.
Temel Gerekçeler:
Zincir üzerindeki işlem klasik bankacılık işleminden farklıdır.
Akıllı sözleşmeler, geleneksel sözleşmelerden çok daha soyut ve kodlanmış sistemlerdir.
Cüzdanlar arası transferler, görünürde anonim olsa da hukuki analizle izlenebilir.
Deliller, çoğunlukla blokzincir explorer’larından ve API’lerden elde edilir.
Bu bağlamda teknik bilgi, hukukçunun dava veya danışmanlık sürecinde etkili pozisyon alabilmesi için stratejik bir yetkinliktir.
5.2 Blokzincir Temelleri: Avukatın Bilmesi Gerekenler
A. Blokzincir Nedir?
Merkezi olmayan (decentralized), dağınık bir kayıt defteridir.
Her blok, önceki blokla bağlantılıdır (hash).
Veriler değiştirilemez şekilde kaydedilir (immutability).
Tüm işlemler şeffaf ve görülebilirdir ama kullanıcılar anonimdir.
B. İşlem Doğrulama
PoW (Proof of Work): İş ispatı – BTC
PoS (Proof of Stake): Hisse ispatı – ETH
Delegated PoS, Proof of Authority gibi alternatifler
C. Avukatın Yorumlaması Gereken Teknik Unsurlar
Transaction hash: İşlemin kimlik numarası
Gas fee: İşlem için ödenen ücret
Block number: İşlemin yer aldığı blok
Nonce: Cüzdanın gönderim sırasına göre işlem numarası
5.3 Akıllı Sözleşmeler (Smart Contracts)
Bir “akıllı sözleşme”, blokzincir üzerinde çalışan bir yazılım parçasıdır. Şartlar kodlanmıştır. İnsan müdahalesine gerek olmadan otomatik olarak yürürlük kazanır.
Özellikleri:
Bir Ethereum adresi vardır (akıllı sözleşme adresi)
Koşul gerçekleşince işlem kendiliğinden yapılır
Değiştirilemez (immutable), sadece yeniden deploy edilebilir
Hukuki Sorular:
Sözleşmenin kod metni mi yoksa web sayfasındaki beyanı mı bağlayıcıdır?
Akıllı sözleşmeye müdahale eden kişinin hukuki sorumluluğu var mıdır?
Kodun hata vermesi halinde kimin kusuru doğar?
📌 Örnek: DAO Hack (2016) – Akıllı sözleşmedeki bir hata ile 60 milyon USD'lik token başka cüzdana aktarıldı. Ethereum topluluğu hard fork yaptı. Hukuki olarak: “Kod yasa mıdır?”
5.4 Cüzdanlar ve İzlenebilirlik
Cüzdan Türleri:
Hot Wallet: Online ve hızlı, ama saldırıya açık (örnek: MetaMask, Trust Wallet)
Cold Wallet: Donanım cihazında saklanır, saldırıya kapalı (örnek: Ledger, Trezor)
Custodial Wallet: Borsa veya üçüncü taraf tarafından kontrol edilir (Binance wallet gibi)
Avukat Ne Yapar?
Müvekkilinin cüzdan adresini belge olarak sunar
İşlem geçmişini (Tx history) analiz eder
Karşı cüzdanla bağlantıyı zincir üzerinden ispatlar
5.5 İşlem Takibi ve Zincir Analizi
Kullanılan Araçlar:
Etherscan (Ethereum ağ işlemleri için)
BSCScan (Binance Smart Chain)
Solana Explorer, PolygonScan, TRONScan vs.
İzleme Süreci:
Gönderici ve alıcı adresleri tespit edilir
İşlem zamanı, işlem ID’si ve kullanılan platform saptanır
Zincir üzerindeki token hareketleri grafiksel olarak analiz edilir
📌 Bu takip, bir fonun kaç cüzdana bölündüğünü, cross-chain (zincirler arası) transferleri ve kripto mikserlerin (Tornado Cash vb.) kullanılıp kullanılmadığını ortaya koyabilir.
5.6 Dijital Delillerin Toplanması ve Mahkemeye Sunulması
Delil Niteliği Taşıyan Unsurlar:
İşlem hash ve URL bağlantısı (Etherscan linki)
Blok numarası ve zaman damgası
Cüzdan adresi sahipliği beyanı
Borsa işlem kayıtları ve giriş IP logları
KYC formları, e-posta ve SMS kanıtları
Avukat Ne Yapmalı?
Ekran görüntüsü değil doğrudan işlem bağlantısı sunmalı
On-chain veri ile borsa verisi arasında çapraz doğrulama yapmalı
IP, cihaz bilgileri için BTK, savcılık veya borsa üzerinden veri talebi oluşturmalı
Dijital deliller için zaman damgalı (TÜBİTAK, e-İmza) belge üretmeli
5.7 Teknik Bilginin Hukuki Avantaja Dönüşmesi
Bir örnek vaka:
Müvekkiliniz, bir DeFi platformunda rug pull sonucu zarar gördü. Platform anonim, token aniden değersizleşmiş. Cüzdanına 50.000 USD karşılığı token almış.
Yapılacaklar:
Cüzdana gelen token işlem hash’leri alınır
Token adresi ile dağılım kontrol edilir
Aynı token'ı alan başka mağdurların adresleri bulunur
Platformun deploy edildiği akıllı sözleşme adresi çıkarılır
Geliştirici adres tespit edilir → Binance KYC üzerinden kullanıcı bilgileri istenir
Savcılığa suç duyurusu + tazminat davası
📌 Teknik bilgi olmadan yalnızca “mağdurum” demek sonuç vermez. Ama zinciri çözerseniz, savcılık da mahkeme de delile ikna olur.
5.8 Sonuç ve Değerlendirme
Kripto hukuku artık sadece normatif değil, analitik ve teknik bir hukuk dalıdır.
Blokzincir verisi; klasik banka dökümünden farklıdır ama en az onun kadar bağlayıcıdır.
Kripto avukatı için temel araçlar artık: explorer’lar, akıllı sözleşme analiz siteleri, token tracker’lar, KYC belgeleri ve işlem log’larıdır.
Bu teknik kapasite, müvekkile gerçek anlamda çözüm üretebilmenin temelidir.
📘 BÖLÜM 6
ETİK, UYUM ve GELECEĞİN KRİPTO AVUKATI
Mesleki Sorumluluk, Global Regülasyonlara Uyum ve Yeni Nesil Hukukçu Modeli
6.1 Kripto Hukukunda Mesleki Etik: Yeni Sorular, Yeni Cevaplar
Kripto para hukuku, klasik hukuktan çok farklı bir alandır. Bu fark, avukatın meslek etiğini de doğrudan etkiler. Yeni dijital dünyada avukatın karşılaştığı etik ikilemler şunlardır:
A. Müvekkil Gizliliği ve KVKK
Cüzdan adresleri kişisel veri midir?
Müvekkilin kripto varlıklarını ifşa etmek avukatlık sırrının ihlali midir?
Avukat, “kripto yatırım danışmanı” gibi hareket ettiğinde hangi sınırlar içinde kalmalıdır?
📌 Çözüm: Kripto süreçlerinde tüm kişisel veriler KVKK ve Avukatlık Kanunu’nun 36. maddesi kapsamında korunmalı, ifşa sadece yargısal süreçle mümkün olmalıdır.
B. Etik Sorunlar
Avukatın kriptoya ilişkin çıkar ilişkisi olması (örneğin bir projeye danışmanlık verirken aynı projeye yatırım yapması) etik midir?
DAO danışmanlığı sırasında yapılan işlemlerde avukatın karar verici konumda olması mesleki sorumluluğu doğurur mu?
TBB Meslek Kuralları ve etik kurullar henüz bu yeni durumları kapsayacak kadar gelişmiş değildir. Bu sebeple, avukatın kendi etik filtresi kritik rol oynar.
6.2 Uyum (Compliance) Avukatlığı: Geleceğin En Kritik Rolü
Kripto borsaları, DeFi platformları ve NFT pazar yerleri artık küçük girişimler değil; milyonlarca kullanıcısı olan yarı-finansal kuruluşlardır. Bu şirketlerin hukuka uyumu, doğrudan avukatlar aracılığıyla sağlanır.
Kripto Uyum Avukatının Görevleri:
MASAK yükümlülüklerine uygun iç sistem kurmak
(KYC prosedürü, şüpheli işlem bildirimi, politika metinleri)Veri güvenliği denetimi
(Kullanıcı verilerinin korunması, sunucu altyapısı hukuku)Uluslararası regülasyonlara uyum
(AB MiCA, FATF tavsiyeleri, ABD SEC uyumluluğu)Token sınıflandırması
(Utility mi, Security mi? SPK kapsamına giriyor mu?)Risk raporları hazırlamak
(Yasal açıklar, düzenleme ihtiyacı, ceza riski)
📌 Bu avukat tipi artık klasik vekil değil; şirket içi stratejik hukuk danışmanıdır.
6.3 Uluslararası Uyum ve Lisanslama Süreci
Kripto hukuku artık sadece ulusal değil, global düzlemde şekillenmektedir. Özellikle Avrupa Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri bu konuda öncü regülasyonlar geliştirmiştir.
A. Avrupa Birliği: MiCA Regülasyonu
MiCA (Markets in Crypto-Assets) regülasyonu ile:
Tüm token türleri sınıflandırıldı (ART, EMT, Utility)
Kripto hizmet sağlayıcıları için lisans zorunluluğu getirildi
Tüketici koruma, piyasa suistimali, rezerv yönetimi gibi alanlar düzenlendi
Avrupa’da kripto danışmanlığı veren avukatların, bu rejimi madde madde bilmeleri gerekir.
B. Amerika Birleşik Devletleri
SEC: Security token’lara karşı çok katı
CFTC: Kriptoyu emtia olarak değerlendiriyor
IRS: Kripto gelirlerinin beyanını zorunlu tutuyor
ABD baroları artık “blockchain law” üzerine eğitimler düzenliyor, bu alanı bağımsız bir hukuk dalı olarak tanımlıyor.
C. Türkiye’nin Uyumu
MiCA benzeri bir taslağın 2024-2025 yılları arasında yasalaşması beklenmektedir.
Lisans, bildirim ve vergilendirme gibi sistemlerin MiCA’yla uyumlu olması planlanmaktadır.
6.4 DAO, Yapay Zekâ ve Geleceğin Hukuk Ekosistemi
A. DAO (Decentralized Autonomous Organization)
DAO’lar, merkezi olmayan otonom yapılar olup; bir akıllı sözleşme üzerinden topluluk oylamasıyla karar alan yapılardır. Bu yapıların:
Tüzel kişiliği var mıdır?
DAO’nun kararıyla alınan bir işlemin hukuki sorumlusu kimdir?
DAO’ya danışmanlık veren avukat, kararlardan sorumlu olur mu?
📌 Henüz DAO'lar hukuk sisteminde açık bir statüye sahip değildir. Ancak avukatların şimdiden bu yapılarla çalışmaya başlaması kaçınılmazdır.
B. Yapay Zekâ ile Hukuk Uygulaması
Sözleşme inceleme, dava stratejisi, delil analizi gibi süreçler artık AI tabanlı yapılabilmektedir.
Avukatlar, yapay zekâyla birlikte çalışmayı öğrenmeli; onu destekleyici bir araç olarak görmelidir.
C. Geleceğin Avukatı Nasıl Olmalı?
Teknik Okuryazarlık: Kod bilmese bile analiz edebilmeli.
Uluslararası Hukuk Bilgisi: MiCA, SEC, FATF gibi kurumları bilmeli.
Hızlı Öğrenme ve Uyum: Günlük değişen projelere ve token yapılarına adapte olmalı.
Etik Sarsılmazlık: Yeni yapılar karşısında ilkesel kalabilmeli.
6.5 Sonuç ve Değerlendirme
Kripto para avukatlığı, 21. yüzyılın hukuk devrimlerinden biridir.
Avukat, artık sadece mahkeme salonunda değil; Discord kanalında, Github sayfasında, blokzincir explorer’ında müvekkilini temsil eder.
Uyum süreçleri, etik ikilemler ve uluslararası lisanslar; gelecekte avukatların olmazsa olmazı olacaktır.
DAO'lar ve yapay zekâ, klasik hukuk pratiğini dönüştürmekte, yeni hukuk ekosistemi doğmaktadır.
📘 SONUÇ
Bu kitap boyunca incelediğimiz gibi; kripto para avukatı:
Karmaşık hukuki sorunları çözebilen,
Teknolojiyle dost, zinciri okuyabilen,
Mevzuat boşluğunda yol gösterebilen,
Ceza savunmasından proje danışmanlığına kadar çok geniş alanda faaliyet gösterebilen,
Geleceğe hazırlanmış, vizyoner bir hukukçudur.
Artık sadece bir “avukat” değil, aynı zamanda bir “hukuki mühendis”, bir “dijital stratejist”, bir “etik rehber”dir. Kripto Para Avuka Kripto Para Avukatı İstanbultı İstanbul